Op donderdag 27 oktober heeft de gemeenteraad vergaderd over de begroting voor 2006. In de gemeenteberichten in de Barneveldse Krant van 21 oktober kon u het al lezen. De ChristenUnie Barneveld vindt dat de franje uit de begroting moet en dat de prioriteit ligt bij basisvoorzieningen, veiligheid en bescherming van de zwakkeren. Samen moeten we hard werken om dit in Barneveld mogelijk te maken.

Onderstaand de bijdrage van de ChristenUnie in eerste termijn van de begrotingsbehandeling. Kernelementen uit deze zogenaamde algemene beschouwing zijn: goede onderwijshuisvesting, op tijd aandacht voor de Wet Maatschappelijk Ondersteuning en de risico's van het centrumplan op de goede plaats houden.  

Ergens in de Randstad wonen de heer en mevrouw Van Vrijdorp met hun kinderen op een flatje. Ze hebben het een aantal jaren prima naar hun zin gehad, maar ze willen nu toch graag wat ruimer en rustiger wonen. Hun oog valt op Barneveld, want ze hebben gelezen dat de verbindingen met de Randstad van daar uit uitstekend zijn. Als ze zich wat verder oriënteren, krijgen ze de gemeentebegroting in handen. Daarin lezen ze dat de lastendruk voor de inwoners flink daalt. Dat spreekt ze erg aan, want dat waren ze wel anders gewend. Ook zijn ze onder de indruk van de ambities die er in naar voren komen: de aanleg van een fietspad, bouw van sporthallen en scholen en meer zwemlessen voor de kinderen. Laten ze nou net van fietsen en zwemmen houden en voor hun kinderen ruime keus uit onderwijsvoorzieningen willen maken. Een makelaar is gauw gevonden, een huis ook en al snel vinden ze in onze gemeente hun plekje.

Toch hebben ze na een poosje het idee dat er iets niet klopt. Alle tarieven zijn kostendekkend en daarom hoog, de schoolgebouwen moet nodig vernieuwd worden, de dienstverlening houdt niet over en op het fanfarekorps wordt geklaagd over de dure uniformen.

Erg tevreden zijn ze over het feit dat ze op zondagmiddag het zwembad voor zich alleen hebben,  -ze zijn nl lid van de VVD-  al vraagt de heer Van Vrijdorp zich verbaasd af hoe ter wereld het mogelijk is dat er voor zo weinig mensen zoveel personeel rondloopt. Waar doen ze het van? denkt hij.

En in het algemeen vraagt hij zich steeds vaker af waar ze eigenlijk zijn terecht gekomen.

Algemeen

Het gaat goed … met onze programmabegroting. Hij zit logisch in elkaar, is overzichtelijk, leest prettig en je kunt snel vinden wat je zoekt. Onze complimenten aan de medewerkers voor al het werk dat er aan besteed is. We hoeven ons tussen de andere gemeenten bepaald niet bescheiden op te stellen als het gaat om de vormgeving van het dualisme. In drie jaar is al veel bereikt. Bovendien heeft het college zich netjes gehouden aan de kaders die de raad haar een paar maanden geleden heeft aangereikt. Ook daarvoor spreken wij onze waardering uit.

Zijn wij tevreden over de vorm, ongelukkiger zijn wij met de inhoud. Voor een deel gaan de oorzaken buiten ons om: kortingen van het rijk en veel aanvragen voor onderwijs bijvoorbeeld. Voor een ander deel zijn wij zelf verantwoordelijk: de projecten die in uitvoering zijn als Centrumplan en Transferium, waarbij de kosten er wel en de baten er nog niet zijn en die noodzakelijk moeten worden uitgevoerd. En tenslotte heeft de meerderheid van deze raad het domme besluit genomen  ruimte-voor-ruimte-woningen te kopen. Tegen dat laatste heeft de ChristenUniefractie duidelijk gewaarschuwd.

Dat alles te samen maakt dat de zaak uit de rails loopt. Is dat voor ons nu een donderslag bij heldere hemel? Was het maar waar. Er is gewaarschuwd dat het zo niet verder kan. En het lukt ook inderdaad niet. Was er vorig jaar nog een beetje ruimte voor nieuw beleid, nu is het er niet meer. Er is een klein lijstje met beleidstoevoegingen, maar een grote met niet gehonoreerde zaken. Er staan onderwerpen op die ieder jaar worden uitgesteld.

Het valt ons op dat de begroting ook meerjarig niet meer sluit. En verder dat het laatste jaar van de reeks altijd een overschot heeft. Nu is dat het geval met 2009, vorig jaar viel 2008 positief op. Maar dat jaar zit nu weer in de min. Je gaat je toch afvragen of de cijfers wel kloppen. Volgens de ChristenUnie lopen we met deze begroting -en dus met het huidige beleid- langs de rand van de afgrond. Het hoeft maar iets tegen te zitten of we redden het niet meer. Bovendien leggen we met de uitgestelde zaken een hypotheek op de toekomst, want zeker bij het onderwijs kun je niet maar blijven uitstellen.

Wij kunnen ons niet meer aan de indruk onttrekken dat dit college is uitgeregeerd. Onderweg is zware averij opgelopen, mogelijk hebben enkele wethouders nog maar een poosje te gaan, hoe het ook zij: men komt passief op ons over. Nu de zaken zo staan hadden wij daadkracht verwacht en durf om veilig te stellen wat er gered moet worden.

Maar misschien moeten we dat niet van het college verwachten, maar meer van de raad. Uiteindelijk delen wij de opdrachten uit en stellen we de bedragen vast.

Op één punt maken we echter een uitzondering: uw besluit om het personeel in te krimpen. Toen we dat lazen, werden we er op onze fractievergadering even stil van. Maar liefst 15 fte’s en dat terwijl wíj er vorig jaar maar 12 voorstelden. Toen kon het echt niet, we werden er een beetje meewarig om uitgelachen en nu kan het ineens wel. En dat allemaal vanwege informatisering, automatisering, gezamenlijke huisvesting, goedkopere werkkrachten en lager budgetten. Het laatste zal wel waar zijn, maar waarom zegt u niet gewoon eerlijk dat het vijf voor 12 is en dat we niet anders meer kunnen? En waarom kon dat vorig jaar niet?

Niettemin: hulde, want dit is een echte keuze en daarvoor is de tijd nu ook aangebroken.

Wel zijn wij benieuwd of de vermindering van arbeidsplaatsen echt niet ten koste gaat van de dienstverlening aan onze inwoners. We roepen het college op keuzes op dit vlak vooraf met de raad te bespreken, zodat we voorkomen dat we weer in zo’n zwarte pieten-spel terecht komen als bij de bezuiniging op de groenvoorziening (u herinnert zich het vast nog wel, die reportage in Hart-van-Nederland….). Keuzes moeten er gemaakt worden, want wie denkt dat we het zomaar met minder ambtenaren afkunnen, moet maar eens wakker geschud worden, de karikatuur rond ambtenaren ligt wat ons betreft al decennia achter ons.

We zijn er nog lang niet en de ChristenUnie houdt voor de toekomst haar hart vast als we denken aan inkomsten uit het Centrumplan: komen die er wel voldoende?

De ontwikkelingen bij Veller zijn nog niet duidelijk.

Wij roepen iedereen op nu toch echt eens een fundamentele discussie te gaan voeren over wat wel en wat geen kerntaken zijn. En daarover ook eens besluiten te nemen. Tot op heden zien wij bij de collegepartijen daartoe geen bereidheid, hoewel er uit dit huis stukken voor beschikbaar zijn gesteld. Wij betreuren dat, o.i. kunnen we daarmee echt niet langer wachten.

De volgende raadsperiode moet er in onze ogen een zijn van rust, soberheid en herstel om de trein op de rails te houden. Dat moet vooral komen uit gezamenlijk overleg met een breed draagvlak.

Wij lopen nu kort enkele hoofdstukken langs. We hebben de verleiding weerstaan om vaak extra uitgaven te willen. Als we dat al doen, hebben we elders bezuinigingswensen.

Onderwijs

De onvrede in het onderwijsveld neemt toe. We kunnen het niet hebben dat er zoveel terechte wensen niet worden gehonoreerd, waar dat volgens de verordening wel moet. Het gaat om de toekomst van onze kinderen. Scholen wachten op nieuwe of betere huisvesting en geld voor onderwijskundige vernieuwing. Illustratief hiervoor is de noodkreet die wij ontvingen van de Wheemschool in Voorthuizen, waar men zeer dringend een lokaal nodig heeft.

Het heeft onze fractie hogelijk verbaasd hoe  B en W aan het jongleren zijn met

€ 1,5 miljoen. Er zou sprake zijn van een tijdelijke storting in het onderhoudsfonds gemeentelijke gebouwen verdeeld over vier jaar. Dit gaat ten laste van het onderhoudsfonds onderwijsgebouwen.

Navraag in dit huis leerde ons dat dit een gevolg was van de adviezen van de accountant en dat dit financieel-technisch noodzakelijk is.

Maar, voorzitter, achter een financieel-technisch verhaal schuilt altijd een keus. Er wordt opnieuw een zodanige prioritering gemaakt dat het onderwijs er weer bekaaid vanaf komt. Wij zeggen dit niet zomaar. Men zit knijp in het onderwijs. Bij huisvesting, maar ook  bij onderhoud. Er is sprake van veel noodlokalen en enorme achterstand in het oplossen van de problemen.

Dit moet in de loop van de jaren opgebouwd. Is er dan steeds sprake geweest van korte- termijn politiek? Onze fractie is hierover zeer bezorgd.

Het betreft hier nl een kerntaak en geen luxe. Wordt er eigenlijk wel geluisterd naar de geluiden uit het onderwijsveld? De wethouder onderwijs zou zelfs nog nooit aanwezig zijn geweest in de zogenaamde denktank. Wij willen weten of dit juist is en zo ja, waarom dit nooit is gebeurd. De denktank is in het verleden gevraagd mee te denken over bezuinigingen en deze wethouder ging ook al om de denktank heen waar het de regelingen rondom schoolzwemmen betreft.

Hoe serieus neemt dit college het onderwijs eigenlijk?

Is de wethouder misschien van mening dat de scholen het geld niet nodig hebben en kan hij daarom wel even 1,5 mln ‘uitlenen’? Beseft u wel dat scholen geld nodig hebben om te kunnen voldoen aan de nieuwe eisen die gesteld worden aan platte daken? Er hoeft maar iets mee te gebeuren of de veiligheid van de kinderen loopt gevaar. Of vindt u dat de schoolbesturen dit zelf maar moeten opknappen omdat het niet in het onderhoudsplan beschreven is? Als wij de signalen uit het veld goed interpreteren is het vertrouwen in deze wethouder en in zijn functioneren tanende. Wij verwachten straks een duidelijke verklaring van het college en roepen het op veel meer met het onderwijs te overleggen.

Voor de komende periode heeft onderwijs bij óns de hoogste prioriteit..

Cultuur

Vorig jaar is opeens de 1/3-regeling gedeeltelijk afgeschaft, terwijl alle partijen daarover best tevreden waren. Verder hebben CDA en SGP het ongelukkige idee gehad

€ 10.000,= te gaan besparen op de subsidies aan culturele verenigingen.

Wij willen dat graag terugdraaien. De kwaliteit van muziek, zang en toneel is rechtstreeks in het geding en daarmee ook de sociaal-culturele samenhang in de dorpen. Wij willen geen muziekkorpsen in spijkerbroek en koren die zingen met een brok in de keel, omdat ze een mindere dirigent moeten vragen of de contributies flink hebben moeten verhogen. 

Geld kan o.a. gehaald worden bij het bureau Cultuureducatie. Scholen moeten zelf bepalen wat ze binnen halen en van de bladen die het bureau verspreid zijn wij niet zo onder de indruk.

Sport

Een andere en elitaire uitgave die aan herziening toe is, is het fonds voor de topsport. Relatief veel geld voor weinig mensen. Ook de jaarlijkse kampioenenhuldiging kan wat ons betreft vervallen.

En dan het zwemmen. B&W hadden de opdracht geld te vinden om de wachtlijsten bij zwemlessen weg te werken. Er volgde een gedegen onderzoek met heldere aanbevelingen op het gebied van efficiency: o.a. dat op economische gronden het Veluwehalbad op zondag veel beter kan sluiten. Het hele college stond er achter. Steken twee partijen hun vinger op en ineens zwaait het college als een windvaan de andere kant op. Legt u dat eens aan de raad uit. En laat de VVD eens verklaren waarom de wetten van de economie, van versobering, van afslanking en control, waarover u altijd zo lyrisch bent, hier nu ineens niet van toepassing zijn.

Welzijn en zorg

De invoering van de WMO is uitgesteld, maar zeker niet afgesteld. In 2006 krijgen we er mee te maken. Wij kunnen er in de begroting echter nauwelijks iets over vinden. Hij wordt alleen genoemd in relatie tot de mantelzorg. Dat is te weinig. Wij moeten ons goed op de invoering voorbereiden. Ook krijgen wij geen signalen dat het college met de instanties in het veld in gesprek is. De ChristenUnie wil dat het geen bureaucratisch beleid wordt, maar dat men concreet met de betrokkenen overlegt. We hebben nu de indruk dat het college denkt dat het allemaal wel goed zal komen. Welk traject heeft u concreet in gedachten om er voor te zorgen dat de invoering straks goed verloopt? Het belang van een goede implementatie van deze wet voor de zwakkeren moet niet worden onderschat!

Ruimte bouwen en wonen

Tenslotte nog iets over het centrumplan. Dat krijgt steeds meer vorm. Wij hopen dat men binnen de financiële kaders kan blijven.

In dit verband willen wij met name ingaan op Het Dijkje.

Op 3 oktober heeft u de raad meegedeeld dat de aankoop van grond en opstallen in de samenwerkingsovereenkomst op dit punt een ‘open einde’ regeling is.

Bedragen voor verwerving zouden niet genoemd zijn.

Wij vinden deze gang van zaken hoogst merkwaardig. Juist op dit punt zijn er veel vragen gesteld door meerdere partijen, waaronder ook de ChristenUnie.

In de realisatieovereenkomst is de tekst destijds aangescherpt. Toegevoegd werd de zin: “De ontwikkeling van het Dijkje komt volledig voor risico van Amstelland”.

Onze fractie is dan ook zeer verbaasd te moeten concluderen de zaak op niet helder is.

Wij vragen u dan ook om de Allonge die u als college moet ondertekenen op dit punt niet te wijzigen. Dus niet de kosten van het Dijkje op de gemeente laten verhalen! Dit is niet de afspraak en is ook nooit de bedoeling geweest van deze raad. Onze fractie kan daar niet mee leven in ieder geval.  Ook is het nodig om een bedrag voor planschade op te nemen in de financiële overzichten. Wilt u ons die toezegging doen?

In het centrumplan is het van groot belang de risico’s en kansen zoals die zich nu aan ons voordoen in kaart te brengen en te bespreken. Er is tot op heden slechts geld uitgegeven, maar nu ziet onze fractie toch graag een plan voorliggen dat geld opbrengt. Wij worden op dit punt graag bediend. Concreet: wat is de volgorde van de projecten binnen het centrumplan en kunt u aangeven waarmee en wanneer er geld in de kas komt?

Besluit

Voorzitter, dames en heren,

Er is de ChristenUnie veel aangelegen steun te kunnen geven aan de begroting voor de komende jaren. Juist in tijden van krapte is het van belang dat fracties in de raad, zowel onderling als met het college, goed samenwerken. Sterker nog: in de huidige malaise is het nodiger dan ooit. Met respect voor ieders identiteit en verantwoordelijkheden moet dat ook kunnen. Daar hebben de inwoners waardering voor, zeker degenen die hier net zijn komen wonen en zich afvragen waarom hier alles gaat zoals het gaat.

De ChristenUnie spreekt de wens uit, dat we met elkaar, onder Gods zegen de schouders onder dat werk zetten. Per slot van rekening zijn we samen Barneveld.