Bijdrage kadernota ChristenUnie
Voorzitter,
Tijdens mijn studie op de politieacademie liep ik een paar weken stage bij het San Francisco Police Department. Dat gaf mij een indrukwekkende kijk op het politiewerk in Amerika. Ook kreeg ik een harde confrontatie met de gevolgen van sociale ongelijkheid. Het raakte me. Op elke hoek van de straat was een Starbucks. En naast elke deur van de Starbucks zat een bedelaar. Soms gaf ik ze wat, maar geregeld ook niet. Want wat voor zin had het eigenlijk? Het voelde zinloos.
Jezus vertelt een verhaal over een man die wordt beroofd en mishandeld. De man blijft gewond achter op straat. Hij wordt niet geholpen door een wetgeleerde en ook niet door een priester. Zij lopen hem voorbij. Wel wordt hij geholpen door een Samaritaan, een vreemdeling, een vijand. Deze Samaritaan doet wat recht is. Hij neemt de man mee en verzorgt zijn wonden. En daar stopt hij niet: hij betaalt een herbergier om hem te verzorgen tot hij genezen is.
Recht doen betekent in de Bijbel vaak: een stap verder gaan. Niet alleen geld geven aan een bedelaar, maar hem ook helpen zijn leven weer op orde te krijgen. Niet alleen drugscriminelen aanpakken, maar ook jongeren begeleiden naar een leven zonder verslavingen. Niet alleen opkomen voor de belangen van de huidige generatie maar ook voor die van de volgende.
Als gemeenteraad hebben wij de verantwoordelijkheid om zorgvuldig om te gaan met de middelen die ons zijn toevertrouwd. Om recht te doen. Recht te doen aan mensen in de samenleving die niet of moeilijk zonder hulp van de gemeente kunnen. Recht te doen aan onze mooie schepping.
En met de forse financiële opgave is dat niet eenvoudig. Want welke maatregelen verken je wel en welke niet. Waar verken je opbrengstverhoging en waar niet. Daarin heeft onze fractie in de behandeling van de kadernota steeds nagedacht over hoe wij hierin recht doen, met focus op de ander… op degene die zonder hulp niet of moeilijk mee kan doen. De vergelijking met de barmhartige Samaritaan helpt ons hierbij. Het is een verhaal waarin omzien naar de ander centraal staat, ongeacht sociale of etnische verschillen. Het is hetzelfde verhaal als waarmee wij ons verkiezingsprogramma openden en wat ons in de actualiteit weer doet beseffen wat ons drijft om politiek actief te zijn.
Kadernota:
Voorzitter, het financieel perspectief voor gemeentes blijft onzeker. Ook al heeft het Rijk aangekondigd de daling van de rijksinkomsten te verzachten, feit blijft dat die inkomsten dalen. Dat vraagt om structurele maatregelen en keuzes van onze gemeente, net als vele andere gemeenten overigens. De financiële opgave is fors. Enerzijds om de basis op orde te houden, anderzijds om ook in de toekomst een vergelijkbaar voorzieningenniveau te behouden met inachtneming van de groeiambitie.
Het college heeft daarin wat ons betreft op een goede manier invulling aan gegeven, waardoor er sprake blijft van een financieel stabiele positie. Een kadernota met stevige maatregelen, die niet ondoordacht genomen zullen worden. Juist in afstemming met de samenleving, waardoor meer zicht zal komen op de consequenties van te nemen keuzes, worden de te nemen maatregelen besproken. Niet alleen realistisch begroten, maar ook realistisch bezuinigen dus.
Voorzitter, de invulling van het college bestaat uit scenario’s voor opbrengstverhoging en kostenverlaging. De genoemde maatregelen doen vaak pijn. De ingediende moties vanavond laten zien dat vanuit een verschillend perspectief op de samenleving en op de rol van de overheid daarin gedacht wordt. Ook wij zijn niet blij dat kosten voor inwoners hoger worden en maatregelen genomen worden om te bezuinigen, maar zijn er wel van overtuigd dat dit nodig is. Er is ook nog sprake van een flinke bandbreedte als we kijken naar de beoogde opbrengsten en daarom stellen wij diverse moties voor die richting geven in de manier waarop opbrengsten verhoogd kunnen worden en kosten worden verlaagd. Steeds vanuit het hiervoor geschetste perspectief op de samenleving met inwoners voor ogen die het zonder de overheid niet of veel moeilijker redden. Plekken in onze samenleving waar het piept, kraakt en schuurt en juist de overheid wat ons betreft aan de lat staat om recht te doen en verschil te maken.
Opbrengstverhoging:
Onze gemeente heeft prachtige voorzieningen, mooie scholen, prachtige zwembaden, unieke dorpshuizen. De gemeente heeft tegelijkertijd een groeiambitie. Als we een vergelijkbaar basisvoorzieningenniveau willen behouden, dan zijn de verhoogde inkomsten noodzakelijk. De basis op orde heet dat in de kadernota. Om recht te doen aan dit voorzieningenniveau, is OZB verhoging daarvoor noodzakelijk en begrijpelijk. Het is een brede inkomstenbron, waarmee veel inwoners en bedrijven samen bijdragen aan het behoud van voorzieningen waarvan ze ook gebruikmaken. Dat forenzen en toeristen daar niet aan bijdragen voelt oneerlijk, daarom dienen we samen met de SGP de motie in om ook hierin een vergelijkbare verhoging toe te passen. Ook toeristen maken immers gebruik van onze wegen en andere voorzieningen. Deze toevoeging doet wat ons betreft meer recht aan de opbrengstverhogende maatregelen.
Een andere inkomstenbron die aangewend kan worden, zijn de leges voor commerciële evenementen. Het gaat hier om evenementen waarbij er een winstoogmerk is en waar dit niet op vrijwilligers drijft. Deze evenementen belasten ook algemene voorzieningen zoals het verwerken van vergunningaanvragen, toezicht van BOA’s en inzet van politie. Ook hier vinden wij het eerlijker om met de huidige financiële opgave de inkomsten te verhogen.
Tot slot, voorzitter, dienen wij een motie in om te verkennen of verdichting en een andere mix van koopwoningen met meer betaalbare woningen kan leiden tot hogere opbrengsten op de grondexploitaties. Dit vanwege de ervaringen in wijk Bloemendal, waarin ook dit een bijdrage heeft gehad in de verhoogde opbrengsten. Omdat zoveel jonge starters zoeken naar een woning en die moeilijk kunnen vinden in onze gemeente, denken wij dat deze verkenning kan bijdragen aan zowel de woningmarkt voor jonge starters, als aan de financiën van onze gemeente.!
Kostenverlaging:
Voorzitter, er worden forse maatregelen genomen om kosten te verlagen. De verwachte opbrengst van die maatregelen is nog niet duidelijk, maar het is voor ons wel reden om kanttekeningen te plaatsen en richting mee te geven. De positieve kanttekening is bijv. het behoud van de belangrijke faciliteit van het zwembad in De Glind, het onverminderd doorzetten van onze ambities op duurzaamheid én het behoud van subsidies als daarmee duurdere zorg wordt vermeden. Tegelijkertijd stellen wij moties voor bij het doorvoeren van de bezuinigingen.
De 1e motie is om kwetsbare jeugdigen niet het kind van de rekening te laten zijn bij de bezuinigingen. Ook van de jeugdzorg wordt een forse bezuiniging verwacht. De wethouder maakte daarbij al de kanttekening dat dit mogelijk niet haalbaar is omdat de gemeente Barneveld al maatregelen vanuit de Hervormingsagenda heeft doorgevoerd. En, voorzitter, het is nu al een uitdaging is om voor de meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen tijdige en passende (hoog)specialistische jeugdhulp toegankelijk en beschikbaar te stellen. Daarom roepen we het college recht te doen door ervoor te waken dat voor deze meest kwetsbare jeugdigen en gezinnen passende jeugdhulp beschikbaar blijft!
De volgende motie roept het college op bij de uitwerking van het scenario ‘versoberen’ de effecten op minima en mensen in de bijstand nauwlettend te volgen én te voorkomen dat dit scenario strijdig is met de doelstelling van het programma bestaanszekerheid. Bezuinigingen op minimabeleid en bijzondere bijstand (net als bij subsidies) kunnen ook elders tot forse kosten leiden, dit moet voorkomen worden. Ook hiervoor geldt het uitgangspunt ‘pennywise pound foolish’. Wij hechten waarde aan een concrete oproep hiertoe en dienen daarom deze motie in.
Voorzitter… ik blijft nog even bij de uitzondering van subsidies die hoge zorgkosten voorkomen. Wij zijn blij met deze uitzondering, maar kunnen ons voorstellen dat er ook organisaties zijn die hoge zorgkosten voorkomen, maar daarvoor geen subsidie of anderszijds steun vanuit de gemeente krijgen. Dit terwijl zij met die steun van nog grotere waarde kunnen zijn. Ik denk bijv. aan een stichting als Stichting Present. Daarom dienen wij een motie in om ook breder te inventariseren of er organisaties zijn die met steun van de gemeente een nog grotere meerwaarde kunnen leveren aan het voorkomen van hoge zorgkosten.
De volgende motie mbt bezuinigingen is gekoppeld aan de jongerenraad Barneveld. Want, voorzitter, onze gemeente heeft 2 formele adviesraden: de adviesraad Sociaal Domein en de Jongerenraad. Beiden hebben een belangrijke rol in het bespreken van diverse scenario’s en maatregelen zoals voorgesteld in de kadernota. Het is ons duidelijk geworden op een verschillende manier worden gefinancierd. Leden van de Jongerenraad krijgen bijv geen vergoeding, terwijl leden van de adviesraad sociaal domein een vergoeding ontvangen per formele vergadering. Dat verschil is opvallend en draagt niet bij aan de stabiliteit en beschikbaarheid van de Jongerenraad. Daarom roept de motie op de ondersteuning en facilitering van de formele adviesraden vergelijkbaar te organiseren.
Inhoudelijke toevoeging:
Tot slot voorzitter, willen wij nog enkele moties inbrengen die bijdragen aan leefbaarheid in onze gemeente.
-Al vaker is aandacht gevraagd voor de onveilige situatie bij de oversteek bij de Wardborg op de Koningsweg. Voorzitter, we roepen het college op werk te maken van deze locatie en ook hier de oversteekbaarheid te verbeteren.
-De volgende motie richt zich op het versnellen van de evaluatie voor het inkorten van de gemeentepagina in de Barneveldse Krant. Wij krijgen signalen dat vooral voor ouderen dit inkorten als een gemis wordt ervaren. Juist deze doelgroep heeft onvoldoende vaardigheid om het internet als goed alternatief te gebruiken. Een versnelde evaluatie kan zicht geven op de effecten van de inkorting en aanbevelingen voor verbetering geven.
-Voorzitter… over de overspannen woningmarkt hebben we vandaag al veel gehoord. Al langer maakt onze fractie zich hier zorgen over. Niet voor niets controleren we ons woningbouwprogramma nauwgezet op de percentages van goedkope woningen. We dienen 2 moties in die een bijdrage kunnen leveren aan de beschikbaarheid van extra betaalbare woningen, ook voor jonge starters. De 1e motie roept op om splitsing en deling van woningen breder mogelijk te maken en daartoe een voorstel voor te leggen aan de raad. De 2e motie roept op om in 2025 wel aanspraak te maken op de subsidie vanuit de stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen en daartoe een concreet initiatief voor te stellen aan de raad.
Gezien de toename van de traditionele criminaliteit, hadden we ook een motie in voorbereiding om het onderzoek naar de plaatsing van fietsaccukluisjes op het station te versnellen en plaats te laten vinden in 2024. We zijn verheugd dat toezeggingen daaromtrent deze motie overbodig maakt.
Voorzitter… er zijn veel voorstellen van ons aan de orde gekomen. We hopen daarmee recht te doen aan de complexiteit waarvoor het college staat. De benodigde maatregelen zijn fors. Met onze motie proberen wij richting te geven en een bijdrage te leveren aan de complexiteit.
Tot slot:
Ik ben mijn bijdrage begonnen met de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Een waardevol bijbelverhaal waarin Jezus ons leert om om te zien naar de ander, juist naar degene die daarvan in bijzonder afhankelijk is. Wij geloven dat we daarin afhankelijk zijn van Gods’ hulp en zegen. Die wensen wij ook het college van harte toe.
