De verkoop van de Nuonaandelen moet ingezet worden voor duurzaamheid, zo betoogt Martin Schuurman van de ChristenUnie Gelderland. In de vergadering van Provinciale Staten is vandaag gedebatteerd en gestemd over de verkoop van de Nuonaandelen. De ChristenUnie wil de opbrengst daarvan als stamkapitaal wegzetten en het rendement gebruiken voor noodzakelijke investeringen in de Gelderse samenleving.

De ChristenUnie is zich bewust van de vragen die er leven omtrent de verkoop van de aandelen. Het was in 2006 de ChristenUnie fractie die bij monde van de heer Arie Slob in de Tweede Kamer aandrong op uitstel van de splitsingswet. Echter de Tweede Kamer zette toch de splitsing door tussen het netwerkbedrijf en het productie- en leveringsbedrijf. Voor Nuon gold dat het netwerkbedrijf onder de naam Alliander doorgaat en in overheidshanden blijft, de aandelen van het productie- en leveringsbedrijf onder de naam Nuon worden nu verkocht aan Vattenfall.

De ChristenUnie is van mening dat de energiemarkt een open Europese markt is geworden, waarin de Nuon zich staande moet houden, maar daarvoor als zelfstandige onderneming te klein is. Ook grootschalige investering in duurzame energieopwekking kan de Nuon niet zelf opbrengen, maar met Vattenfall samen kan er veel meer bereikt. Zo kan er adequaat ingezet worden op de strengere regels met betrekking tot de CO2 uitstoot, zowel op nationaal als internationaal niveau. In Nederland zijn er afspraken gemaakt over het aandeel schone energie in het programma Schoon & Zuinig, en dus kan de politiek vinger aan de pols houden of Vattenfall zich hier ook houdt, de politiek behoudt dus haar verantwoordelijkheid.

De opbrengsten van de verkochte aandelen moeten zorgvuldig beheerd worden, de ChristenUnie wil deze als stamkapitaal wegzetten. De rendementen hiervan wil de partij aanwenden voor decentrale energieopwekking, zoals biogasinstallaties en waterkrachtcentrales in de rivieren, maar ook dichter bij huis in de vorm van HRE ketels en zonnepanelen en zonnefolie. Bij dit soort energieopwekking moet het wel mogelijk zijn dat deze energie weer aan het netwerk kan worden teruggeleverd. Voor de ChristenUnie is het dan ook van groot belang dat het in overheidshanden blijvende netwerkbedrijf Alliander in staat is dit te verzorgen. Een actieve rol van de provincie Gelderland blijft dan ook nodig.

Met de verkoop van de aandelen geeft de provincie Gelderland het productie- en leveringsbedrijf uit handen, maar zijn er goede afspraken gemaakt over duurzame energieopwekking en kan met de opbrengst van de aandelen ook ingezet worden in decentrale opwekking, aldus Martin Schuurman, fractievoorzitter van de ChristenUnie Gelderland in de Statenvergadering van vandaag. Geen afschuiven van verantwoordelijkheden, maar deze in een andere vorm oppakken.

Bijdrage van Martin Schuurman in de vergadering van Provinciale Staten op 27 mei 2009

Voorzitter,

Vandaag, 27 mei 2009, is een heel belangrijke datum in de Gelderse politiek. We gaan vandaag een besluit nemen over de verkoop van aandelen van NUON aan Vattenfall. En dat is best een emotioneel besluit met verstrekkende gevolgen. Er is veel geld met zo’n transactie gemoeid, maar op de achtergrond loopt ook nog steeds de discussie over nut en noodzaak van de verkoop van de aandelen. We zullen als ChristenUnie fractie daarom nogmaals op beide facetten ingaan.

Reeds jarenlang wordt er in de Staten gesproken over het Gelderse aandeelhouderschap van NUON. Hoe moet deze vorm en inhoud krijgen. Hoe houd je als aandeelhouder zicht op een steeds commerciëler wordend energiebedrijf? Met name na de liberalisering van de van energiemarkt is deze vraag steeds belangrijker geworden. Was het in het verleden heel gewoon dat de Gelderse burgers energie afnamen van de toenmalige PGEM en GAMOG, tegenwoordig moet er gestreden worden door de bedrijven om klanten. De energiebedrijven houden zich niet meer aan grenzen tussen landen en al helemaal niet meer aan provinciale grenzen. De prijs is voor de consument belangrijker geworden dan de leverancier. De consument vraagt om leveringszekerheid: gas uit de gasleiding en elektra uit het stopcontact. De energiemarkt is een open Europese markt geworden. Voorzitter, dat is een constatering, een constatering welke ook zeker zijn schaduwkanten kent. Is een geheel open markt in verschillende sectoren altijd het beste? Daar kunnen best wel kritische vragen over gesteld worden. Maar toch moeten we vandaag uitgaan van dit gegeven en in deze context moeten wij onze afwegingen maken als aandeelhouder van NUON. NUON een commerciële energie leverancier welke zich in een open Europese markt staande moet houden.

In januari hebben wij als fractie van de ChristenUnie aangegeven in te kunnen stemmen met de verkoop van de aandelen. Dat besluit is het gevolg geweest van een al eerdere gedachtegang binnen deze Staten en is met een heel ruime meerderheid in deze Staten aangenomen. Dat heeft te maken met het steeds commerciële worden van de energie handel.

Daarnaast valt op te merken dat in 2006 de ChristenUnie fractie in de Tweede Kamer bij monde van de heer Slob heeft aangedrongen om de splitsingswet aan te houden tot er op Europees niveau duidelijkheid was. Die duidelijkheid is er nu, maar Nederland heeft zijn vingers helaas al aan deze wet gebrand en in juni 2008 is dit definitief vastgelegd in nationale wetgeving. De effecten van de splitsingswet zetten onze provinciale rol als aandeelhouder onder druk. Er is vanuit Den Haag geen politiek signaal gekomen dat er wordt teruggekomen op deze wetgeving. Een voor NUON logische stap in het vervolg proces is op zoek te gaan naar schaalvergroting in de Europese markt. En vandaag moeten wij aangeven of we kunnen instemmen met de verkoop van de aandelen aan Vattenfall.

Voorzitter, de laatste periode zijn wij met deze vraag volop aan de slag gegaan. Er zijn veel vragen gesteld, er zijn veel reacties uit diverse geledingen gekomen, er zijn veel artikelen over verschenen zowel van voor- als tegenstanders.

Voor de ChristenUnie fractie is hoofdstuk duurzaamheid erg belangrijk. Maar ook daarbij moeten we oog hebben voor de energiemarkt. Aan duurzame energieopwekking hangt nu eenmaal een eigen prijskaartje. En dan komen we weer terug bij de marktvraag: zijn consumenten genegen om een hogere prijs te betalen voor duurzaam opgewekte energie?

Voorzitter, het is dus van belang dat er regels komen. Regels met normen over bijvoorbeeld het terug dringen van de CO2 uitstoot.

En gelukkig worden deze gesteld, zowel op nationaal, Europees als op internationaal niveau. En daar is de politiek volledig aan zet. En ook Vattenfall moet zich dus wel houden aan de afspraken die in Nederland zijn gemaakt over het aandeel schone energie welke zijn vastgelegd in het programma Schoon & Zuinig. Op 4 juni zijn er Europese verkiezingen. De slogan van de ChristenUnie/SGP lijst is: samenwerking ja, super staat nee. Laten we dus op Europees niveau in goed overleg regels opstellen voor de energiemarkt, maar juist ook op het nationaal niveau, dichtbij de maatschappelijk ontwikkelingen in Nederland.

En zo hebben wij gekeken naar Vattenfall. Deze energieleverancier zet stevig in op duurzame energie opwekking. Er wordt in de komende jaren veel geïnvesteerd in duurzaamheid. Natuurlijk, er zijn ook minpunten te noemen: kernenergie en bruinkool. Maar dat is ook een maatschappelijke discussie hoe verschillende Europese landen hier mee om willen gaan. Wel of geen aandelenverkoop aan Vattenfall zal hierop geen invloed hebben. Wij als ChristenUnie zijn tevreden met de uitleg van Vattenfall op het punt van CO2 reductie. Het streven is om in 2050 CO2 neutraal te zijn. Wij snappen dat dit een streven is, en dat geen enkel bedrijf voor de komende 40 jaar bindende afspraken wil en kan maken. Maar NUON, waar wij als Gelderse Staten aandeelhouder van zijn, heeft zich nog nooit laten verleiden tot zulke uitspraken. Kortom, een samenwerking met NUON kan leiden tot meer synergie op dit punt. Twee bedrijven weten meer dan een. Daarbij komt dat de heer Vierstra van NUON duidelijk heeft aangegeven dat op termijn NUON, door haar huidige schaal onvoldoende financiële middelen heeft om te blijven investeren in duurzaamheid. Dus schaalvergroting is ook voor dit punt van groot belang.

Daarnaast vinden wij het een uitstekende zaak dat er een stichting wordt opgericht welke de taak krijgt toe te zien op de naleving van de afspraken tussen NUON en Vattenfall, met name op onderdelen welke van publiek belang zijn.

Voorzitter, in de komende jaren verwachten wij met name op het punt van decentrale energieopwekking de nodige vooruitgang te ontdekken. Windenergie, ook op zee, waterkrachtcentrales in de rivieren, bijvoorbeeld de Rijn, biogasinstallaties, energieopwekking in de glastuinbouw, maar ook dicht bij huis. Nieuwe HRE-ketels, zonnepanelen, en zonnefolie ontwikkeld door Helianthos, WKO-installaties en nog betere isolatievormen. Ik werk zoals wellicht bekend bij een woningcorporatie. Mijn directeur heeft het streven uitgesproken om over 10 jaar alleen nog maar energieneutrale woningen te willen bouwen. Dat zijn allemaal goede ontwikkelingen, welke wij als overheid in de komende jaren met kracht moeten ondersteunen. Daarvoor kan wellicht een deel van het rendement welke het stamkapitaal gaat opleveren worden ingezet.

Met de verkoop van de aandelen van NUON moet opgemerkt worden dat het netwerkbedrijf wel in overheidshanden blijft. Wij als ChristenUnie fractie zien een actieve rol als aandeelhouder weggelegd voor de Provincie Gelderland. Het netwerkbedrijf Alliander is van groot belang, want zonder netwerk is er geen transport van energie mogelijk. Het is dus voor de toekomstige ontwikkelingen, waarin decentrale opwekking een belangrijke rol gaat spelen, van belang dat het netwerkbedrijf voortgang maakt om ook het terugleveren aan het net te faciliteren. Wij dringen dan ook aan om op heel korte termijn een onderzoek te starten naar eventuele knelpunten. In tweede termijn zullen wij hierover een motie indienen.

Voorzitter, terug naar Vattenfall. Het bod van Vattenfall is goed te noemen, zelfs iets meer dan we verwacht hadden. Maar het is wel een bod welke past bij een bedrijf als NUON. Verder is het van belang dat er goede garanties gegeven zijn voor de werkgelegenheid, zeker in deze tijd. Het is goed om te vernemen dat ook de medewerkers van NUON deze deal als positief ervaren. Bovendien zal de naam NUON niet op korte termijn verdwijnen, en zal ze een belangrijke plaats innemen in de ontwikkelingen in de Benelux. De consument zal weinig merken van de verkoop van de aandelen. Vele burgers weten helemaal niet dat wij als provincie Gelderland aandeelhouder zijn van NUON. De leveringszekerheid zal absoluut niet in gevaar komen.

Wij als ChristenUnie fractie hebben geen bezwaren om de aandelen te verkopen aan deze partij, en kunnen instemmen met het voorstel van GS. We beseffen dat vandaag echt een historisch besluit genomen gaat worden, maar gezien de informatie welke we tot ons hebben laten komen, en de rust in het doorlopen proces waarin GS ons als Staten prima hebben ondersteund, zijn wij er ook van overtuigd geraakt dat dit een goed besluit is.

De ChristenUnie fractie is van mening dat de financiële middelen welke de transactie gaat opleveren het beste als stamkapitaal weggezet kunnen worden. Het rendement van dit stamkapitaal kan op deze manier nog jarenlang worden ingezet voor noodzakelijke investeringen in de Gelderse samenleving. Op een later moment zullen we over de besteding van deze middelen nadere afspraken maken, maar zoals duidelijk uit dit betoog naar voren is gekomen, ondersteunen wij initiatieven in duurzame investeringen van harte.