Door: Frits Appelman

Er zijn af en toe in het leven van die momenten waarop je wenste eens helemaal opnieuw te kunnen beginnen. Nederlanders zijn daar trouwens goed in, want wij wonen in een polderland. Zodra er een meer is drooggelegd, zijn we helemaal vrij in de inrichting van de ruimte. Voorwaarde is wel dat we droge voeten houden en daarom moet iedereen meedoen. Samen de schouders eronder, rekening houden met elkaar en de blik naar de toekomst.
Met dit model zijn wij beroemd geworden in de wereld en met bewondering wordt er naar ons gekeken.

Het dualisme is een stukje vernieuwing waarbij je eigenlijk in een bestuurlijke polder zou moeten wonen. Zonder hindernissen een nieuwe bestuursvorm opzetten. Overnieuw beginnen met Barneveld.
Maar helaas, we wonen niet in een polder, maar op het vasteland en het dualisme is een verandering die plaatsvindt in een jarenlang gegroeide traditie. Helemaal overnieuw beginnen kan dus niet. Maar de poldermentalitéit van samen voor de zaak staan, is altijd toepasbaar en bovendien van grote waarde.

Die mentaliteit is in de gemeenteraad van Barneveld nog geen gemeengoed.
Het dualisme heeft tot doel het contact tussen de overheid en de burgers te verbeteren. Een middel daarbij is de ontvlechting van de raad en het college. B&W besturen, de raad stelt kaders (laat zich daarbij in belangrijke mate leiden door signalen uit de dorpen) en controleert. Daarvoor heeft de raad een programma nodig, zodat aan het college kan worden duidelijk gemaakt wat de raad wil. Zoiets ligt er bij ons vanavond op tafel. En zo zijn we ook samen aan de slag gegaan. Eerst met een klankbordgroep als ondersteuning voor ambtenaren, toen in de raadscommissies en vanavond plenair hier. Wat willen we dus nog meer? Wij zouden model kunnen staan voor anderen. Maar is het op dit punt ook een poldermodel?
Iedereen die geen vreemdeling in het Barneveldse Jeruzalem is -en niemand van ons is dat- weet dat het college voortgekomen is uit drie partijen. Die hebben indertijd ook een programma voor het college gemaakt. Dat moest natuurlijk nog ergens zijn. En zo hebben wij het beleefd dat, na een gemeenschappelijk overleg in de klankbordgroep, de drie collegepartijen zich terugtrokken om met elkaar te controleren of het collegeprogramma wel goed is doorvertaald naar de programmabegroting. Nou, dat is gelukt, de formuleringen zijn meer dan eens tot op de letter hetzelfde.
Deze werkwijze mag uiteraard, er is niemand die het verbiedt. Het past alleen in de ogen van onze fractie niet in het dualisme zoals het is bedoeld: raad-als-geheel en college met elk hun eigen verantwoordelijkheden. Fracties in de raad moeten hun handen vrij hebben tegenover het college. En wat is er tegen als een college zijn plannen kan realiseren met wisselende meerderheden?
Die vrijheid heeft natuurlijk zijn grenzen, partijen die wethouders leveren brokkelen altijd meer in de melk dan anderen, zo werkt onze democratie nu eenmaal, maar met alle partijen hoort rekening gehouden te worden, want dat is ook democratie.
Waren we na de verkiezingen maar met zijn allen aan het werk gegaan, net als vroeger, dan was er een programma geweest met een breed draagvlak, in ieder geval breder dan nu.


Toch willen wij wel in alle eerlijkheid zeggen dat er met het voorliggende programma wel valt werken. Enerzijds staan er in het collegeprogramma zaken waarmee wij zeker kunnen instemmen, anderzijds komen wij passages waarmee wij minder gelukkig waren niet meer tegen. Wij zullen ons als ChristenUnie constructief en in goede collegialiteit met de andere fracties opstellen (en laten we elkaar dan voor 100% serieus nemen) in de verwachting dat we als raad onze verantwoordelijk nemen in de richting van het college vanuit -u raadt het al- de poldermentaliteit.

We kunnen Barneveld niet vanaf de grond af duaal opbouwen, want de gemeente wordt al jaren bestuurd en dat is maar goed ook. En nu wij gehouden zijn met een nieuwe begrotingsstructuur te gaan werken, moeten we maar gewoon gaan beginnen. Voor een lief ding hadden wij gewild dat we dit product eerder hadden gehad, want nu liggen vaststelling van het raamwerk en van de begroting maar een maand uit elkaar en met deze kaders kan het college voor 2004 eigenlijk niks meer doen. Deze keer kan het nog geen sturingsdocument zijn.
Bovendien zijn er helaas momenteel nog geen cijfers beschikbaar en praten we eerst over de doelen en de prestaties. Dat geeft de bespreking wel een zekere abstractheid. Immers, wat je wilt dat er gebeurt, moet ook enige haalbaarheid hebben. Geld speelt daarbij -anders dan wat Heer Bommel altijd beweert- wel degelijk een rol. Wij vinden het daarom verstandig dat het college niet aan luchtfietserij wil doen en zich beperkt tot het bestaande beleid, aangevuld met wat prioriteiten. we kunnen alleen in dit boekje niet goed nagaan wat bestaand beleid is en wat nieuw.
De indeling in hoofdstukken lijkt ons goed werkbaar. De tijd en met name de kinderziektes zullen wel uitwijzen of de indeling functioneel is. Met de kolommen onder activiteiten houden wij ons vanavond niet bezig, dat mag het college doen. Overigens komt het ons voor dat heel wat prestaties concreter gemaakt kunnen worden door elementen uit de activiteiten daarheen te verplaatsen.
En er blijven natuurlijk altijd onderwerpen die je in meerdere programma’s tegenkomt.

Dat het stuk nog een aanloopdocument is, blijkt vooral uit de doelen en de prestaties. De raad moet weten wat hij wil en prestaties moeten meetbaar zijn. SMART, voor de ingewijden. Op die punten valt er nog veel te verbeteren. “Een bijdrage leveren aan vrede en democratie in de wereld”, hoe smart is dat? “De beste sociale dienst van Nederland worden”, is dat haalbaar? Maar vooral: is ‘goed’ niet gewoon goed genoeg? Als het de stress onder de wethouder en zijn ambtenaren doet toenemen, in ieder geval niet. We willen de leefbaarheid vergroten door inwoners de mogelijkheid voor vrijwilligerswerk te bieden en zetten dan bij de prestaties neer: subsidie aan de VCB. Die krijgt volgende maand dus meer subsidie, want anders wordt de leefbaarheid niet vergroot. Ja toch?
Ook hier geldt: de tijd zal het ons verder wel leren.
Overigens lijkt het ons goed het hele proces grondig te gaan evalueren, wanneer de hele begrotingscyclus een jaar heeft gedraaid, bijvoorbeeld in januari 2005.

Is de ChristenUnie het eens met de formulering van alle doelstellingen en prestaties?
Antwoord: nee. Overigens zal dat wel voor meer fracties gelden.
Zo vinden wij dat er onder Bestuur wel iets gezegd mag worden over de beperking van personeelsdiensten op zondagen. Laat dat nou uitgerekend wel in het collegeprogram staan. Bij mondiale samenwerking zou best iets over Europa gezegd kunnen worden. Wij krijgen daar steeds meer mee te maken. in samenwerking met de archiefdienst zou men bij Voorlichting meer aan informatievoorziening kunnen doen.
Bij Veiligheid willen we het veiligheidsgevóel bij de burgers verhogen. Dat is vaag geformuleerd, subjectief en daardoor niet goed meetbaar. Als we daarvan nu eens verbetering van het veiligheidsniveau maken, komt een beter gevoel er wel achteraan. En verder mag als prestatie onder handhaving best genoemd worden dat de mogelijkheden tot gokken tot een minimum beperkt moeten blijven.
Bij Verkeer zou een passage over toegankelijkheid van gebouwen voor gehandicapten zeker een aanwinst kunnen zijn. Ook kan als kader voor het college aangegeven worden tot waar de Oostelijke Rondweg om Voorthuizen moet lopen: wat ons betreft tot aan de Rubensstraat.
Het programma Welzijn en Zorg formuleert als prestatie ‘Opvang asielzoekers’. Blijkens de activiteiten betekent dit in de praktijk dat deze vluchtelingen niet meer opgevangen zullen worden. Dat kan natuurlijk niet.
Bij de subsidiëring van peuterspeelzalen wordt het gelijkheidsbeginsel niet toegepast. De prestatie moet hier aangeven dat we dat wel als huiswerk aan het college meegeven.
En dan lezen wij dat het college actief zal worden op het gebied van het horaca-aanbod voor jongeren. Voor ons mag het college dit nalaten, want wij zijn van mening dat de ontwikkelingskansen voor jongeren hiermee niet gediend zijn.
Tenslotte mag er wat ons betreft in het programma over Milieu bij de gedragsbeïnvloeding wel een prestatie opgenomen worden over voorkomen en tegengaan van zwerfvuil.

Wij zien er van af om dat vanavond allemaal veranderd te willen hebben. Enerzijds levert dat weer een technische discussie op en anderzijds: de echte begrotingsbehandeling is over een week of vijf.
Daar komt bij dat veel doelen weliswaar onze instemming hebben, maar pas bij concrete voorstellen duidelijk zal worden of het voor het geld moet dat er straks aan gegeven wordt. Daarbij willen we natuurlijk graag onze handen vrij hebben.

Wij willen u meegeven eens goed na te denken over de wijze van prioriteren.
Als halverwege de rit, bijv. bij de eerste berap of bij tussentijdse informatie, blijkt dat het geld voor een bepaald programma te snel opraakt, moet het college eigenlijk wel weten wat de volgorde in belangrijkheid van de prioriteiten is. Wat niet kan, moet dan maar in volgende jaren gepresteerd worden.

Met deze kanttekeningen zal onze fractie instemmen met de procedure, deze begrotingsopzet en de doelstellingen. We vinden vaststelling daarvan nu nog wel een groot woord, maar laten we er in eerste instantie maar mee werken.
Maar laten we het vooral samen doen. Alleen dan komt er in de polder iets tot stand.

Frits Appelman