In ons waterrijke landje zijn veel burgers er van doordrongen dat het van levensbelang is dat je kunt zwemmen. Al op zeer jonge leeftijd wordt ermee begonnen en de overheid is er alles aan gelegen dat er tenminste één diploma wordt gehaald. Het moeilijkste onderdeel is wel het zgn. `watertrappen`. In mijn herinnering een marteling: je moest je handen boven water houden en mocht alleen je benen gebruiken. Dat leidde onvermijdelijk tot krampachtige grimassen. Het duurde altijd lang, het kostte veel krachten en je kwam er niet mee vooruit.

Dualisme

Een herhaling van dit drama is te zien aan de gezichten van politici bij de invoering van het dualisme. Het moet gebeuren, maar wat voegt het nu voor nieuws aan de politiek toe? In ieder geval onzekerheid. Iedere gemeente is er op zijn eigen manier zoekend mee bezig.
Duidelijk is overigens wel dat de raad een visie moet hebben op het besturen van de gemeente in een raadsperiode. Helder is ook dat een college die visie in daden moet omzetten. Voorwaarde is uiteraard dat er tussen zender en ontvanger een eenduidige boodschap moet worden uitgewisseld zonder storingen.

Daar ligt volgens de ChristenUnie de oorzaak van de eerste rimpels op de voorhoofden.
Na de verkiezingen besloten drie partijen met elkaar de basis te vormen voor het college. Wij hebben daarop in het voorjaar kritisch gereageerd en zullen dat hier niet herhalen. Er is een programma opgesteld dat aan het inmiddels gevormde college is overhandigd met de opdracht het in beleid om te zetten. Het was echter nog niet financieel doorgerekend. Dat moest later gebeuren. Inmiddels is deze exercitie volbracht en het gevolg is schrik en ontsteltenis alom. Het is ons een raadsel waarom de doorrekening niet tijdens of vlak na de onderhandelingen heeft plaatsgevonden, zodat de gevolgen voordat het nieuwe college aantrad bekend waren geweest. Dat had bovendien best gekund, voorzover wij weten gebeurt dat bij het maken van een regeerakkoord wel. Hoe helderder de boodschap is geformuleerd, hoe beter een college weet wat zijn taak is en vooral op welk draagvlak het kan rekenen. In feite is er in april een blanco cheque afgegeven die nu door het college, met de huidige meerjarenbegroting, wordt ingevuld.
Het wordt echter pikanter als we bedenken dat degenen die namens de fracties de onderhandelingen voerden nu voor het overgrote deel in het college zitten en dus hun eigen ingebrachte punten gaan uitvoeren. En dan blijkt ineens dat het niet moet zoals het college het voorstelt. Leiden is zomaar in last en het college wordt overladen met verwijten in plaats van complimenten. Hoe kan dat?
Naar onze mening ligt het aan de communicatie. Een heldere en eenduidige boodschap van partijen naar het college, beter nog: van de raad naar het college is een voorwaarde voor goed bestuur. Dat voorkomt een hoop energieverlies. Het kan ook voorkómen dat een collegepartij de euvele moed heeft met een tegenbegroting aan te komen bij een college waarin men zelf heel ruim vertegenwoordigd is. Dualisme is misschien wel aardig, maar of dít ermee bedoeld wordt vragen we ons af. Overigens zullen wij die begroting omarmen op punten die overeenkomen met onze wensen. Het is geen wonder dat de irritatie over en weer toeneemt. Laat het college niet zijn eigen lijn trekken, maar goed luisteren naar geluiden uit de samenleving en laat de raad het college met werkbare taken opzadelen. We moeten samen de gemeente besturen. Nu zijn we nog steeds aan het watertrappen, terwijl we allang hadden moeten zwemmen. Daar kom je tenminste mee vooruit.

Vals dilemma

Bij het opstellen van de begroting heeft het college er goed aangedaan na te gaan wat de raad zou willen, alhoewel dit al bekend had moeten zijn. Men kwam met een drietal modellen en vroeg daarover een mening. Nu zou de ChristenUnie als niet-collegepartij natuurlijk het standpunt kunnen innemen dat het een zaak is van de collegepartijen en dat wij daaraan geen boodschap hebben. Die insteek past echter niet bij onze opvatting dat wij onze verantwoordelijkheid ten volle willen nemen. Bij model 3, het uitvoeren van het collegeprogramma, willen we niet zeggen dat we daar geheel vrij tegenover staan. We hebben het niet getekend, dat mag blijkbaar niet in de nieuwe verhoudingen, maar we komen er ruiterlijk voor uit dat er, naast zaken waarop we kritiek hebben gespuid, ook goede dingen instaan.
Je kon ook kiezen voor model 1: alleen bestaand beleid. En dan was er nog een model waarin plaats was voor noodzakelijke investeringen.
Wij vinden dat deze keuzemogelijkheden een vals dilemma vormen. Het is niet of het een of het ander. Er is een derde, of eventueel een vierde, weg en die wil de ChristenUnie proberen te bewandelen. Daarbij moet terdege rekening gehouden worden met een teruglopende economie.

Visie ChristenUnie, Samenleven doen we Samen!

In ons verkiezingsprogramma hebben wij veiligheid tot speerpunt van het beleid verheven. Vervolgens het beschermen van de zwakken in de samenleving. Annex daarmee is voor een geloofwaardige overheid ook het handhavingsbeleid en het goed beheren van het milieu op zijn plaats. De onderwerpen in het collegeprogramma die hiermee te maken hebben kunnen op onze steun rekenen.
Deze zaken sluiten aan bij ons uitgangspunt dat mensen in een veilige situatie, binnen goede voorwaarden en al dan niet geholpen door de overheid op deze door God geschapen aarde hun taken verantwoordelijk kunnen uitvoeren. Geld is daarbij geen doel, maar een middel, dat geldt ook voor belastingen en tarieven. Verzwaring van lastendruk voor iederéén door het verhogen van de OZB uitsluitend om de begroting rond te krijgen, is in onze ogen wel het laatste waaraan we willen denken. Eerst moet gekeken worden of uitgaven kunnen worden beperkt.
Wij hadden er vorig jaar al moeite mee dat de OZB met meer dan het inflatiepercentage omhoog ging. Met een extra verhoging van 6% in 2003 en 7% in 2004 hebben wij niet ingestemd. De voorgestelde verhoging van twee keer 12,5% strijkt ons helemaal tegen de haren in. Vooral omdat er naar onze mening wel een erg ruimhartige vertaling aan het collegeprogramma wordt gegeven.
Daar wil de ChristenUnie allereerst het mes inzetten.

Collegeprogramma

Het valt op dat extra taken door het college direct worden vertaald in meer mensen en meer geld. De vraag is of dat altijd opgaat. Bij een aantal posten vinden wij van niet:
Bij alle zaken in het hoofdstuk Bestuur kan het geld geschrapt worden. Communicatie is een kwestie van mentaliteit en de zaken die daarbij in het verleden zijn misgegaan, hadden bij eerder nadenken vrij eenvoudig kunnen worden voorkomen.
Een onderzoek naar de mate van tevredenheid van burgers kan ook binnen de bestaande formatie worden uitgevoerd, zo dit al nodig is.
Een onderzoek naar telefonische bereikbaarheid is snel en goedkoop uit te voeren en bij klachten weten de mensen ons uitstekend te vinden.
Openstelling van het raadhuis in de avonduren heeft onze instemming, maar in de huidige omstandigheden even niet.
De revitalisering van het industrieterrein Harselaar-West kan in onze ogen
geen genade vinden. Er is veel geld mee gemoeid, maar de indruk dat de bedrijven er zelf niet warm voor lopen is steeds sterker geworden.
De aanstelling van een bewegings- en verenigingsconsulent kan best nuttig zijn, maar wij denken dat het in de praktijk nauwelijks effect heeft. Zeker niet bij verenigingen. Scholen kunnen dit zelf wel oppakken.
Verder willen we weten welk werk er blijft liggen bij de voorzieningen van werk, zorg en inkomen. Waarom deze plannen terwijl we niet eens weten of de huidige medewerkers dit zelf kunnen uitvoeren? Dat geldt ook bij het volgen van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Laat men zorgen dat er eerst duidelijk plannen liggen en dat daarna eventuele consequenties voor de personele invulling worden bekeken.
Tenslotte moet het ons van het hart dat, daar waar niet voorgesteld wordt geld uit te geven er veel onderzoek wordt aangekondigd dat in onze ogen niet nodig is, maar wel meer inzet van de medewerkers vraagt. We denken daarbij aan mogelijke functieverandering van het Torenplein en het Smidsplein. Het eerste ligt er nog niet zolang en over het tweede hebben wij bijv. Plaatselijk Belang nog nooit gehoord.

Prioriteiten

Ook bij enkele van de prioriteiten willen wij kritisch onze vinger leggen.
Integrale veiligheidszorg is belangrijk. Maar is het politiekeurmerk Veilig Wonen ook een taak voor de gemeente? Kunnen de burgers dit niet samen met het bedrijfsleven af? Voor de overheid blijft dan alleen de voorlichting over en daar hebben we een afdeling voor. De gelden hiervoor kunnen wel van de lijst af.
De kosten voor de nieuwbouw van Christiaan Huygens rijzen steeds meer de pan uit. Het gaat om vele miljoenen euro`s, maar wij hebben feitelijk weinig informatie. Dat de school goed gehuisvest moet worden is buiten kijf, maar wij kunnen helaas nog niet nagaan of het zoveel geld moet kosten.
Van het geld dat opgevoerd is voor de realisering van het facilitycentrum kan hetzelfde gezegd worden als bij Harselaar-West: het bedrijfsleven wil waarschijnlijk niet, want het is ons tot op heden onbekend hoeveel het er voor over heeft. De ondernemers zelf zeggen dat het veel te duur wordt. Bovendien is de noodzaak o.i. niet aangetoond.

Belastingen en tarieven

In de voorgaande jaren heeft de fractie van de ChristenUnie aangedrongen op een grotere mate van kostendekkendheid bij de tarieven. Dat is in beleid omgezet en grotendeels gerealiseerd. De afvalstoffenheffing hoeft niet geheel gedekt te worden, maar de dekking moet wel ongeveer op het huidige peil blijven. Als het wat lager kan dan nu wordt voorgesteld, heeft dat bij ons enige voorkeur.
Al jaren ligt het dekkingspercentage bij de sporttarieven op 67%. Wij denken dat het op termijn wel hoger mag en stellen u in acht jaarlijkse stappen van 1% naar 75% te gaan.
De toeristenbelasting is, ondanks de extra voorgestelde verhogingen in onze ogen nog steeds aan de lage kant. Optrekking naar ongeveer 70 cent lijkt ons, gelet op de heffingen in andere gemeenten, wenselijk. Ook de forenzenbelasting kan hoger.
Het meest in het oog loopt de verhoging van de OZB. Het is een belangrijke bron van inkomsten en de gemeente heeft deze ook nodig. Deze belasting wordt bovendien in zekere mate naar draagkracht geheven. Echter pas nadat andere mogelijkheden tot vergroting van inkomsten of verlaging van uitgaven zijn bekeken, kan eventueel een bescheiden extra-verhoging in aanmerking komen. Wij zijn van mening dat onze voorstellen daartoe mogelijkheden aanreiken.
Wij overhandigen u die straks in de vorm van amendementen.

Projecten

Dan willen wij nog enkele andere zaken onder uw aandacht brengen. Er zijn in onze gemeente enkele grote projecten in gang gezet. Daarover wordt later nog uitgebreid gesproken, maar we willen deze in hun algemeenheid hier wel de revue laten passeren, omdat zij frequent onderwerp van gesprek zijn.

ABC

Onze fractie is zeer alert op de inmiddels economisch gewijzigde omstandigheden. Er staan zoveel plannen op de rol, dat we ons terdege van de risico`s bewust moeten zijn. Wij vragen in gemoede af of de raad niet teveel hooi op de vork heeft genomen.
Belangrijk in al deze plannen is een goede fasering en een heroverweging op onderdelen. We moeten als raad de vraag durven stellen wat er nu echt noodzakelijk is en wat er geschrapt kan worden als overbodig of als luxe. Het draagvlak bij de bevolking voor een aantal onderdelen is beslist verminderd, moeten we constateren.
De stelling dat de centrumplannen de bevolking geen extra belastingverhoging opleveren durven wij niet meer te verdedigen. Het kan financieel-technisch kloppen, maar feit is dat de algemene reserve opraakt. Bovendien heeft de gang van zaken rond de brandweerkazernes bij de bevolking het idee doen postvatten dat alles wat de gemeente doet wel veel te duur zal zijn.
Wij gaan er vanuit dat er binnen de gemaakte afspraken nog meer dan de door het college genoemde zaken aan het plan gewijzigd kunnen worden. Daarover willen wij t.z.t. graag ook de andere fracties horen
Wij geven u in overweging het gemeentehuis niet ingrijpend te verbouwen. De dualisering heeft al veel gekost en ook is de asbest ons niet in de koude kleren gaan zitten. De centrale balie vraagt een gigantische aanpassing, terwijl we er nog nooit een burger over hebben horen klagen dat hij een eindje met een ambtenaar door het gebouw moest lopen.
Wat wel door moet gaan is de sloop van het oude BDU-gebouw en de uitbreiding daarmee van het gemeentehuis. Ook de bibliotheekplannen zijn hard nodig. Onze inwoners moeten een goede toegang hebben tot hedendaagse informatie.
De ideeën van Amstelland voor de Markthal vinden wij op zichzelf goed en deze kunnen wat ons betreft doorgang vinden, mits aantoonbaar duidelijk is dat dit een dragende pijler onder het hele project is.
Onze fractie ziet problemen ontstaan in de Veluwehal. De plannen voor een jongerencentrum dat gedeeld gaat worden met ouderen vinden wij steeds bezwaarlijker worden. Er zijn door de jaren heen verscheidene overlastproblemen geweest. Dit is ook voor het imago van de jongerensociëteit niet goed. Indien de activiteiten van de jongerensociëteit verplaatst zullen worden naar de Veluwehal op termijn voorzien wij problemen. Het hele complex zal er een slechte naam door kunnen krijgen. Het is beter om geen grootschalige activiteiten voor jongeren meer te organiseren, maar daaraan in de wijken zelf aandacht te schenken. Deze zijn kleinschaliger. In plaats van de subsidiëring van de jongerensociëteit zet onze fractie in op een tweede jongerenwerker. Zet hiervoor het geld in dat inmiddels gereserveerd is voor een nieuw jongerencentrum.
Er is blijkbaar nog steeds geen duidelijkheid over subsidie voor een eventueel theater. Het lijkt economisch onhaalbaar om dit in Barneveld te exploiteren. Wij zijn van mening dat het publiek in onze gemeente op relatief korte afstand prima voorzieningen heeft in Utrecht, Amersfoort, Ede en Arnhem.

Transferium

Vrij plotseling is vorig jaar een transferium in Barneveld ter sprake gekomen. Een majeur project dat kansen biedt voor de mobiliteit en de infrastructuur. Het biedt ook bedreigingen en dat zijn weer, het wordt eentonig, de financiën. Want het gaat ons zeker geld kosten, al is nog niet bekend hoeveel. Bij de verbetering van de mobiliteit staat de medewerking van de NS bij ons met stip bovenaan. Zolang men daar het sein voor een opwaardering van het station niet ruimhartig op groen zet, hoeft er voor ons niet met de plannen te worden begonnen. Het moet iets goeds worden of het moet niets worden. We moeten wel waar voor ons dure geld krijgen.

Regiovorming

De ontwikkelingen rond de regiovorming lijken ongunstig voor onze gemeente. Vroeger was Ede het centrum, momenteel is het Arnhem. Wij komen zo verder van het centrum af te liggen. De samenwerking tussen Ede, Wageningen en Veenendaal langs de A-12 wordt ook steeds intensiever. Barneveld past daar minder goed bij. Veel beter voelen wij ons tussen de gemeenten in het Strategisch GebiedsPerspectief met de wegenstructuur van de A-1. Er worden bovendien diverse werkgroepen opgestart die uitgaan van gemeenschappelijke kenmerken. De onderlinge contacten met deze gemeenten en ook met Amersfoort worden steeds hechter en die met Arnhem en Ede steeds losser. Daarom adviseren wij u met kracht in te zetten op de ontwikkeling van het SGP.

Platteland

Nadere bestudering en telefonisch contact met de provincie heeft onze fractie tot een aantal vragen gebracht over de ruimte voor ruimteregeling. Aanleiding voor onze vragen is de constatering dat het college een veel striktere regelgeving hanteert dan de provincie nodig acht.
Dat betekent dat de drempel voor eventuele gebruikers van deze regeling onnodig hoog ligt. Dat lijkt onze fractie niet juist. Wij zullen dan ook binnenkort hierop terug komen.

Ouderenbeleid

Ooit verscheen er een nota over ouderen: `Vergrijzen in het groen`. Naar het ons voorkomt is deze vergrijsd in een la. Waar vroeger een medewerker enthousiast de kar trok en bij vertrek de boel bezorgd achterliet, is het beleid nu versnipperd. We horen er weinig meer van. Hier moet inderdaad een formatieplaats komen, of liever: de vacature gewoon vervuld worden. In dit verband doen wij de suggestie meer mogelijkheden te geven in het buitengebied woningen uit te breiden, zodat ouderen langer bij hun kinderen kunnen wonen. Het is verder gewenst dat bij de verdeling van woningcontingenten een deel voor ouderenwoningen te bestemmen.

Onderwijs

Wij stellen u voor een passage uit het collegeprogramma te schrappen die geen geld kost. Het gaat om het onderzoek naar de representativiteit van het huidige aanbod voor VO. De uitkomst staat nl. al vast. De bestaande scholen zijn per definitie representatief, want anders waren ze er niet. Ook het onderzoek naar andere richtingen -vermoedelijk denkt men aan openbaar VO- kan afgeblazen worden. Daarvoor is in de huidige omstandigheden geen plaats. Over de mogelijke komst van een reformatorische school kan men verschillend denken, maar binnen de kaders van de wet -want daarin is de vrijheid gegarandeerd- hebben wij op enig moment medewerking te verlenen. Ook al stelt dat ons voor zwaardere financiële lasten. Hier wreekt zich het gegeven dat het rijk te weinig geld geeft. Onze signalen moeten dan ook richting Den Haag gaan.
In de wijken zijn scholen ontmoetingsplekken bij uitstek en zij hebben bovendien een functie bij de integratie van burgers. De activiteiten van de Brede School hebben onze sympathie, alhoewel deze zich niet moeten ontwikkelen tot voor- en naschoolse kinderopvang. Het streven in elke wijk een speel- en ontmoetingsplek voor jongere en oudere jeugd te realiseren -een actiepunt uit het collegeprogram- vraagt om samenwerking tussen scholen en de gemeente. Wij vinden het daarom jammer dat deze verzoeken van de `Prins Mauritsschool` en `De Bron` om het schoolplein als ontmoetingsplaats samen op te knappen zijn afgewezen. Hier liggen zeker kansen.

Principiële zaken

Ter afronding nog het volgende.
Wanneer in de raad een voorstel wordt gedaan komt het vaak voor dat het niet helemaal spoort met wat een fractie wil. Bij de uiteindelijke beslissing worden dan de voors en tegens afgewogen. Bij een begroting geldt dat nog sterker. Daar is het totale beleid aan de orde. Niet elk onderdeel spreekt een fractie in even sterke mate aan. In iedere begroting zit om zo te zeggen reliëf.
Zo hebben wij altijd moeite gehad met de post emancipatie. Het geld dat daar werd opgevoerd kon voor betere zaken gebruikt worden en dat is nog steeds zo. De theorie achter dit onderwerp is overigens allang door de prakrijk in gehaald en de eenzijdige toespitsing op vrouwen is verdwenen. Terecht. Wel is de post bezig te vervuilen. Zo vinden tegenwoordig ook slachtofferhulp en steun aan oorlogsgetroffenen alsmede aan ouderen er een plaats. Is dat ook emancipatie? We weten toch hopelijk wel waarover we het samen hebben? Wij geven u in overweging dit beleidsveld anders en meer toegesneden te definiëren en dan bijv. meer te denken aan inburgering van allochtonen.
Moeilijker hebben we het met zaken waar aan de zondagsrust geraakt wordt. Wij zijn er nl. blij mee en ervaren het als heel positief, dat God een gebod tot rusten van ons werk geeft. Het is zo goed om weer op adem te komen, jezelf weer te zien zitten en je naaste weer te zien staan. Het geldt voor iedereen, het is ook goed voor iedereen en voor de maatschappij als geheel. God heeft het als een zegen voor alle mensen bedoeld. In hoeverre mensen dit gebod willen opvolgen is hun eigen verantwoordelijkheid. Maar voor wat betreft de openbare samenleving heeft de overheid het recht en de plicht naleving van dit gebod niet alleen mogelijk te maken, maar ook te bevorderen. Dat bevordert het welzijn van de burgers in niet geringe mate.
Wij betreuren het daarom dat gemeenten op het gebied van sport en recreatie op zondag geen beleidsvrijheid meer hebben om bijv. op zondag eigen instellingen gesloten te houden. Het ontbreekt ons, zolang de wet niet verandert, aan formele middelen. Wij willen mogelijkheden om zondagssport terug te dringen blijven benutten, maar de enige weg die overblijft is dat te doen langs informele wegen. U zult begrijpen dat we dit met pijn constateren.

Besluit

Tenslotte: de vooruitzichten voor de gemeente lijken minder goed te zullen worden, plannen zijn er veel en werk is er altijd. Onze uiteindelijke standpuntbepaling hangt voor een deel af van de beraadslagingen tijdens deze vergadering.
Laten wij met elkaar zorgvuldig met de talenten die God ons geeft omgaan. Wij verwachten het ook van Hem en wensen zijn zegen aan alle betrokkenen toe.