ChristenUnie-raadslid Henk Geurts (59) is naar eigen zeggen `vergroeid met het bestuurlijk werk`. De Voorthuizenaar zit al sinds 1970 in de gemeenteraad en is daarmee Barnevelds langstzittende raadslid. Hij is bevlogen, springt van de hak op de tak omdat hij zóveel tegelijk wil vertellen. Wil dienen. Helpen daar waar hij kan en vergeet daarbij zichzelf nog weleens. Aan de bestuurlijke touwtjes trekken zit hem in hart en nieren, maar juist zijn nieren leveren hem steeds vaker problemen op. Sinds 1988 kampt hij met een chronische nierziekte. Een openhartig gesprek over `de achterkant van het leven`.

Door Hans-Lukas Zuurman (Bron: 'Barneveldse Krant')
Foto: Jan Pit

,,Maak het gewoon wereldkundig, zei mijn specialist. Voor jou is dat het meest positief. Vertel erover, da`s het beste." Met dat advies in het achterhoofd stemde Geurts in met het verzoek om een interview. ,,Ik ben tenslotte een publiek figuur."
Het begon in 1986 met pijn in de lies. Geurts meldt zich met de klacht bij een specialist. ,,Het is suggestie, zei hij. Ga maar weer naar huis", vertelt Geurts. ,,Maar in november 1988 kreeg ik meer klachten. Er is toen een nierpunctie gedaan en daaruit bleek dat ik een chronische nierontsteking had aan beide nieren. Dat wordt nierdialyse, voorspelde men. Het heeft bij mij uiteindelijk nog zo`n vijftien jaar geduurd eer het zover zou komen", blikt hij vooruit naar zijn ziekenhuisopname, volgende week. Want tot op heden heeft Geurts het altijd kunnen redden met het slikken van medicijnen. Dit werden er in de loop van de jaren steeds meer. Inmiddels is het aantal opgelopen tot dertien verschillende geneesmiddelen, te slikken op vier verschillende momenten op de dag. ,,Er zit bijvoorbeeld een bloedverdunner bij, een middel voor bloeddrukremming, chloresterolgehalte en noem maar op. En ik mag er niet eentje missen, hoor. Eén keer per week stop ik alle medicijnen voor die week in een doos. Elke dag moet ik om acht uur `s morgens de eerste innemen." Als gevolg van problemen met de stofwisseling heeft Geurts veel last van jeuk. ,,En `s nachts heb je daar het meest last van. Ik slaap daardoor slecht. Daarom ga ik het liefst laat slapen, zodat ik voldoende moe ben om echt te kunnen slapen. Ga ik te vroeg, dan slaap ik niet."

Zo`n twee jaar geleden werd het volgens Geurts `menens`. ,,Destijds bleek dat mijn beide nieren nog maar voor tien procent werkten. De arts berekent dat percentage aan de hand van je lengte, gewicht en het bezinksel (kreatinine) in je bloed. Ter vergelijking: bij vijf procent overlijd je. Tussen de vijf en tien procent is de toestand heel kritiek. De specialist zei toen: we moeten nu echt gaan dialyseren. Alles werd voorbereid, maar uiteindelijk ging het niet door. Want in januari 2002 zat ik weer op een functie van dertien procent. Ik was nog te goed om te gaan dialyseren. Het niet doorgaan van de behandeling gaf mij een heel ambivalent gevoel: je had er tenslotte helemaal naar toe geleefd, maar aan de andere kant ben je dankbaar dat het nog niet hoeft." De hete zomer van 2003 leidde ertoe dat Geurts een percentage van zestien procent kreeg. ,,Toch is het elke maand weer spannend hoeveel het zal zijn. In het najaar ging het mis. Ik schoffelde wat in de tuin, toen ik opeens mijn evenwicht verloor. Ik strompelde naar binnen. Wat bleek: mijn bloeddruk was te laag geworden evenals mijn hemoglobinegehalte. Als je zulke gevolgen van je ziekte ziet, besef je eigenlijk pas hoe knap een mens geschapen is. Er mag echt niks aan ontbreken of anders raakt de hele boel ontregeld. Ja, je gaat je gezondheid pas missen als het minder wordt!"
Inmiddels is Geurts op het punt beland dat hij wel degelijk gedialyseerd zal moeten worden. Volgende week wordt hij opgenomen in het Amersfoortse Meander Medisch Centrum waar hij een drain - ,,zeg maar een buisje met een kraantje" - in zijn buik geplaatst krijgt. Dit is een voorbereiding op de daadwerkelijke dialyse waarvan het doel is het lichaam te zuiveren van giftige stoffen. Een functie die normaal gesproken door de nier geregeld wordt. ,,In de buikholte wordt een ruimte benut voor twee liter spoelvloeistof. Het buikvlies functioneert als een soort filter. Alle giftige stoffen trekken in de vloeistof die na een paar uur wordt afgevoerd en vervangen door nieuwe vloeistof. Zo wordt je lichaam telkens schoongemaakt. Dat moet vier keer per dag gebeuren en hoe dat moet, ga ik leren in het ziekenhuis."
Na een week in het ziekenhuis zal Geurts gedurende enkele maanden thuis hetzelfde proces doen. ,,Als dat goed verloopt, ga ik nachtdialyse proberen. Voor je gaat slapen koppel je de drain via een slang aan een machine, die vervolgens gedurende 9,5 uur je lichaam zuivert. Hoe dat zal zijn, weet ik niet. Het zal best complex zijn, maar zoiets wordt uiteindelijk toch een onderdeel van je leven. Totdat ik een donornier krijg, want nierdialyse is uiteindelijk een noodoplossing. Maar nachtdialyse zorgt ervoor dat je overdag redelijk `vrij` kunt zijn. Er zijn zelfs mensen die een fulltime baan overdag hebben, knap hoor."
Bezorgd over wat er komen gaat, is Geurts niet. ,,Nee, dat niet, wel heb ik het gevoel alsof ik vecht. Dat heeft elk mens denk ik in zo`n situatie. Ik ben dankbaar dat er methodes zijn ontdekt om mensen zoals mij te helpen."
In de familie meldden zich twee jaar geleden vier mensen spontaan om te kijken of ze mogelijk een nier konden afstaan aan Geurts. ,,Zij moesten langdurige onderzoeken ondergaan. Je moet echt honderd procent gezond zijn om een nier te kunnen geven. Drie personen zijn afgewezen, de vierde kwam heel ver, maar in de eindfase bleek er toch iets aan te schorten. Da`s best een teleurstelling om dat te horen. Je wordt op jezelf teruggeworpen. Dan besef je ineens hoe afhankelijk je bent van een mens die zo goed is om een nier beschikbaar te stellen. Ook al kent hij je niet. Zelf heb ik altijd tegen mijn vrouw en kinderen gezegd: ,,Als ik overleden ben en er zijn lichaamsdelen waarmee je anderen nog een tijd kunt laten leven, doe het dan. Wees niet emotioneel, want dit is een tijdelijk leven. Als Jezus Christus terugkomt op aarde, krijgen we een nieuw lichaam. Er zijn mensen die ethische bedenkingen hebben bij donorschap, dat respecteer ik. Maar als je gelovig bent, mag je ook aan je medemens denken."

Mede door zijn ziekte, maar ook door zijn leeftijd, stelt Geurts steeds vaker `tegen de achterkant van het leven` aan te kijken. ,,Je gaat meer relativeren. Vroeger was ik enorm ambitieus, maar dat is veranderd. Ik heb ontdekt dat je heel rijk kunt zijn als je je zegeningen leert zien. Ik ben bijvoorbeeld dankbaar dat ik altijd een goed thuisfront heb gehad. Er is een periode geweest dat ik roofbouw heb gepleegd op mijn gezin, dat was toen ik werkte bij Defensie en statenlid én raadslid was. Maar dankzij mijn vrouw heb ik veel kunnen doen. Haar komt die eer echt toe." Zegeningen zijn volgens Geurts te ontdekken door tegenslagen die hij meemaakte, waaronder zijn ziekte, maar ook de reuma waar zijn vrouw mee kampt. Een ijkpunt in dat verband is volgens hem het overlijden van zijn zieke dochtertje van één jaar en zeven maanden, inmiddels zo`n dertig jaar geleden. ,,Tot dan toe leefden wij eigen altijd een beetje met de wind in de rug. Je was jong en genoot volop van het leven. We hadden eigenlijk altijd het hemeltje op aarde met elkaar. Ik geloof in Gods schepping en dat God dingen toelaat. Ik geloof nog altijd in de leiding van God in mijn leven, maar ik kijk uit naar een nieuwe hemel en aarde", verwijst hij naar de Bijbel. ,,Niet dat ik afscheid wil nemen, want ik geniet nog altijd van mijn vrouw en kinderen. Maar om mij heen zie ik een zondige en gebroken wereld. En dat zal alleen maar erger worden."
,,Ik ken ook mijn strijd", erkent Geurts. ,,Wat mij boven het hoofd hangt, weet ik niet. Ik heb het tot nu toe allemaal behoorlijk onderschat. Ik moet er ook niet aan denken dat ik mijn geloof niet had", vertelt Geurts. Moeilijk vindt hij het om zijn raadswerk los te laten, hoewel hij erkent dat `niemand` onmisbaar is. ,,Maar het is niet in mij opgekomen om te stoppen. Ziekte is geen reden voor ontslag. Als je niet meer kunt, is het vroeg genoeg om ermee op te houden."
Geurts hoopt nu op een donornier via Eurotransplant, een organisatie in Leiden die bemiddelt bij orgaandonaties en transplantaties. ,,Gemiddeld moet je daar twee tot vijf jaar op wachten. Ik moet altijd bereikbaar zijn, omdat een beschikbare nier met het uur verslechtert. Je kunt dus om drie uur `s nachts een belletje krijgen dat je je om zeven uur `s ochtends in het ziekenhuis moet melden." Over zijn toekomstperspectief is Geurts vrij laconiek. ,,Een donornier gaat zo`n vijf tot tien jaar mee. Daarna is dialyse weer een alternatief. Je pensioen halen is tegenwoordig al een grote zegen."