Aan het college van Burgemeester en Wethouders
van de gemeente Barneveld.


Geacht college,

Inleiding
Voor de eerste maal maken wij de begrotingsbehandeling mee aan de hand van een aantal programma’s met doelen, prestaties en activiteiten voor het jaar 2004.
Bovendien geeft u ons inzicht in de ontwikkeling van de begroting tot en met 2007.
Wij hebben er waardering voor dat u er, in de korte tijd die u had, in geslaagd bent ons een beeld te geven van wat de gemeente in de komende jaren te wachten staat.
Verder kunnen wij als positief aanmerken dat u nadrukkelijk binnen de financiële ruimte wilt blijven die de raad u vorig jaar, weliswaar in meerderheid, toestond.

De fractie van de ChristenUnie beseft terdege dat onze gemeente, na jaren van voorspoed, momenteel in minder gunstige omstandigheden verkeert. Was er vroeger nauwelijks van beleidsombuigingen sprake, nu ontkomen wij er niet meer aan. Werden er toen prioriteiten naar de toekomst verschoven, nu moet er gekozen worden waar het mes in te zetten. Dit beleid heeft echter wel zijn prijs gehad: steeds werden tarieven met meer dan het inflatiepercentage verhoogd. Waar het ging om tarieven voor verleende diensten ontmoette dat bij ons geen bezwaar. Wij stonden echter afwijzend tegenover de forse verhoging van de OZB, omdat daardoor de burgers direct in hun portemonnee worden geraakt.
Wij zijn van mening dat de gevolgen van het rijksbeleid aanleiding zouden moeten zijn om intern de tering naar de nering te zetten en dat pas als laatste gekeken moest worden naar een eventuele matige verhoging van algemene belastingen.
Wij vinden dat nog steeds en hebben daarom grote moeite met uw huidige voorstellen. Wij zullen dat hieronder toelichten.

Kritische burgers
Voor de burgers was 2003 geen gemakkelijk jaar en 2004 zal dat evenmin zijn. De gevolgen van de MKZ en de vogelpest ijlen nog na, de landbouwsector heeft het in zijn algemeenheid moeilijk en de werkloosheid stijgt. In deze stagnerende economie is er een tekort aan betaalbare huizen en nemen wachtlijsten bij allerlei instellingen toe.
Met de voorstellen van het college in deze begroting kunnen de burgers weer een aanzienlijke lastenverzwaring tegemoet zien. De OZB gaat volgend jaar met 9% omhoog, in 2005 met 4% extra en in 2006 met een nog onbekend percentage. In de hectiek van de vorige begrotingsbehandeling heeft het college op dit punt toestemming gevraagd de begroting kloppend te maken. Wij vragen ons af of dat wel de bedoeling van de raad is geweest. We kunnen ons dat niet goed voorstellen, want het komt immers neer op het afgeven van een blanco cheque. Verder heeft de ‘zalmsnip’ zijn langste tijd gehad. Dit leidt er toe dat de burger extra kritisch zal kijken naar de uitgaven die de gemeente doet. Daar moeten wij goed van doordrongen zijn.


Sluitende begroting?
U pretendeert er in geslaagd te zijn de raad een sluitende meerjarenbegroting voor te leggen. Er is weliswaar een behoorlijk tekort in 2004, maar dat is in 2007 nagenoeg weggewerkt. Wij hebben de volgende redenen om daaraan te twijfelen:
1. Er is geen rekening gehouden met een korting van het rijk op het gemeentefonds. Weliswaar is er in de financiële begroting een PM-post opgenomen, maar een invulling daarvan blijft, hoe voorzichtig ook, achterwege. Ruimte voor een tegenvaller wordt niet aangegeven. Als die zich voordoet, en de ervaring is dat de kans hierop groot is, is er meteen sprake van een niet-sluitend geheel.
2. Kennisname van de verschillende programma’s levert een interessant beeld op. In 2003 zijn de lasten van de meeste programma’s behoorlijk toegenomen vergeleken met die van 2002, de baten ook wel, al blijven die er wat bij achter. In 2004 zien we een dergelijk beeld, zij het in iets mindere mate. Maar u gaat er van uit dat er van af 2004 tot 2007 niets meer verandert en er met gelijke bedragen kan worden volstaan. Dat bevreemdt ons, alleen al omdat er als regel sprake is van autonome groei. En hoewel die geldt voor zowel baten als lasten, is het reëel er van uit te gaan dat uitgaven eerder stijgen dan inkomsten.
3. Na de magere jaren breekt er naar uw idee een vet 2007 aan, waarmee de voorgaande jaren worden goedgemaakt. En dat terwijl iedere Barnevelder weet dat er veel geld nodig is voor grote projecten. Wij noemen de huisvesting voor het Van Lodensteincollege waarvan wel zeker is dat de rijksbijdragen niet voldoende zullen zijn, maar kunnen ons evenmin nauwelijks voorstellen dat het ABC-project, het plan-“De Heus” en de rondweg(en) geheel buiten de gemeentebegroting zullen omgaan. De lijst met niet-gehonoreerde beleidstoevoegingen wordt ook steeds langer.
De hierboven genoemde opmerkingen doen bij ons de opvatting groeien dat het een illusie is te denken dat de begroting sluit.

Visie
Het is duidelijk dat van de genoemde jaren 2004 het slechtste jaar is. Zelfs een behoorlijke verhoging van de belastingen en tarieven biedt onvoldoende soelaas. Daarom worden er bezuinigingen in het vooruitzicht gesteld. Maar wat moeten wij met kostenreducties en ombuigingen van resp. 126.000 en 133.000 euro op een begroting van 72 miljoen? Deze zetten nauwelijks zoden aan de dijk en zullen zeker in de toekomst ontoereikend blijken te zijn.
Wat ons echter niet duidelijk is, is het verhaal áchter de ombuigingen.
Vragen: *Waarom maakt u de keuzes zoals u ze maakt? *Wat is uw visie? Immers, een visie biedt de mogelijkheid helder en inhoudelijk te kiezen. Het heeft bovendien als voordeel dat een discussie in de raad beter gevoerd kan worden.
Wat ons echter het meest treft, is dat u grotendeels verkeerde keuzes maakt.

De ChristenUnie heeft haar visie in haar verkiezingsprogramma neergelegd met als speerpunten: veiligheid, bescherming van de zwakken en van het milieu. In het programma ‘Veiligheid’ worden gelukkig geen bezuinigingen voorgesteld en zijn dit jaar belangrijke stappen vooruit gezet. Met de inzet van meer chemische bestrijdingsmiddelen is het milieu echter niet gediend, laat staan dat het er mee wordt beschermd. Maar de zwaarste klappen krijgen zwakkeren in onze samenleving. Leerlingen en hun ouders, gezinnen dus, worden van uw keuzes direct de dupe.
Vraag: *Waarom moeten de bijdragen voor het vervoer omhoog? U geeft aan dat dit verband houdt met de verlangde richting. Een gewaagde suggestie! In onze visie moet de vrijheid van schoolkeuze juist níet belemmerd worden door vervoerskosten.
De huisvesting van het onderwijs vraagt veel van de gemeente. Vraag: *Maar wat heeft dit inhoudelijk te maken met de (kwaliteit van de) schoolbegeleiding? Het mes snijdt hier ook nog eens aan twee kanten (het rijk bezuinigt evenveel) en dat is in dit geval zeker niet positief.
Wij zijn echter het meest geschrokken van de ombuiging op de leefvoorzieningen van gehandicapten. Vragen: *Is hier zóveel te halen? *Zijn we hier zó gul geweest? *Hoe wilt u dit trouwens effectueren? *Is er met het overblijvende geld een goed gehandicapten beleid te voeren? We zouden dit bedrag, o.a. gelet op de toekomstige vergrijzing, wel eens hard nodig kunnen hebben.
Daarom nogmaals de vraag: *wat is uw visie? En dan enerzijds die op de ombuigingen, maar anderzijds ook op toekomstige ontwikkelingen. Want de komst van bijv. een nieuwe scholengemeenschap mag dan formeel nog wel niet aan de orde zijn, u moet het wel melden en aangeven hoe u daarop denkt te anticiperen. Dat missen wij node.

Richting
In het duale systeem geeft de raad de kaders aan en bestuurt het college. Het is dan ook aan u om binnen de gestelde kaders de keuzes te maken. Het is van belang dat deze duidelijk zijn en vanuit een visie ook echt gemaakt worden.
Wij hebben er vorige maand vanaf gezien aan de programma’s allerlei wensen toe te voegen, juist van uit het gegeven dat we in zwaarder weer terechtgekomen zijn. In deze setting hebben de lijstjes van enkele partijen, hoewel daarmee niet altijd geld gemoeid is, ons enigszins bevreemd.
Niettemin willen wij u hieronder wel aangeven in welke richting u, wat ons betreft, mag gaan denken bij het realiseren van substantiële ombuigingen.

De ChristenUnie is van mening dat er bij bezuinigingen zo mogelijk eerst ‘in eigen vlees’ gesneden moet worden. En dan komt allereerst de bedrijfsvoering van de gemeente in aanmerking. In onze situatie bovendien met reden.
De raad is geroepen het college af te rekenen op de geleverde prestaties. Daarbij speelt geld een rol, maar zeker ook de organisatie. Daarover maken wij ons zorgen.
Zo horen wij bijvoorbeeld burgers en bedrijven nog wel eens klagen over trage procedures bij de afhandeling van bouwkundige zaken. Vraag: *Wordt dat veroorzaakt door wettelijke procedures of doordat er niet efficiënt genoeg gewerkt wordt?
Er is daarbij sprake van vervreemding tussen het bestuur (nu: het college) en de samenleving. De overheid krijgt nauwelijks een voldoende. En dat ondanks het feit dat de gemeente al jarenlang de klantgerichtheid hoog in het vaandel heeft staan.
Er worden veel uren besteed aan zaken waar verder geen schot in lijkt te zitten, bijv. aan een transferium. Raad en college moeten zich afvragen: willen we dat wel en willen we dat er zoveel dure uren aan besteed worden? We moeten erg voorzichtig zijn met de uitbreiding van taken. Er wordt met een zekere regelmaat aan


cultuuronderzoek en monitoring gedaan en vrijwel steeds komt er personeel bij. Vermindering komt nauwelijks voor. Begin dit jaar zijn er zelfs coördinatoren aangesteld voor een verdere aansturing. Onlangs heeft hier nog een uitbreiding plaatsgevonden.
Vraag: *Was dit nu echt nodig?
Aangestuurd door krachtige leiding moeten de producten snel en efficiënt geleverd worden. Vanuit een sluitende begroting, want er wordt gewerkt met geld van de burgers. Dat vraagt om een flexibele organisatie waarin bijvoorbeeld afdelingshoofden wisselen, medewerkers rouleren, gewerkt wordt met interne opleidingen en men breed inzetbaar is. Formatieplaatsen worden nauwelijks afgestoten, maar het moet toch mogelijk zijn vrijval in formatie niet in te vullen maar te herschikken?
Wij bevelen u aan meer te kijken naar de cultuur van het bedrijfsleven.
Het valt bovendien op dat er veel nota’s in het vooruitzicht worden gesteld. Daarmee hoeft niets mis te zijn, maar er gaat als regel wel veel tijd in zitten. Reeds bestaande nota’s zouden kunnen worden aangevuld en nieuwe pas geschreven als deze echt nodig zijn. Er moet meer nadruk op de uitvoering komen te liggen.
Wij pleiten daarom voor een efficiencyonderzoek dat moet aangeven hoe wij, zo mogelijk met minder medewerkers, snel, effectief en efficiënt de burgers een goed product kunnen leveren. Wij kunnen ons niet voorstellen dat hier geen belangrijke bezuiniging gerealiseerd kan worden.
Daarvoor is ook nodig dat het college zich meer dan nu aan de burgers vertoont en daarin een goed voorbeeld aan de organisatie geeft.

Tenslotte
Wij roepen u op vanuit een heldere visie en met inschatting van toekomstige ontwikkelingen aan de gemeente leiding te geven.
Daartoe wensen wij u en alle betrokkenen Gods zegen toe.

Met vriendelijke groeten,
ChristenUniefractie