Het Symposium Niet Pluis is georganiseerd door Welzijn Barneveld en het CJG Barneveld. 

Openingstoespraak

Dames en heren, ik wil graag beginnen met een citaat: “de mishandeling was natuurlijk erg, maar dat al die mensen, die er wel van wisten, niets deden was veel erger”. Dit citaat was van een slachtoffer van kindermishandeling.

Hartelijk welkom op het symposium “Niet Pluis” dat, niet zonder reden, wordt georganiseerd in deze Week tegen de Kindermishandeling.

Fijn dat u er bent, al was het natuurlijk (en ik bedoel dit absoluut niet als een cliché) veel mooier geweest als we dit symposium niet zouden hoeven te organiseren.

Toch… de werkelijkheid is helaas anders. Het is goed dat we bij elkaar zijn, kennis te delen en van elkaar te leren hoe we kindermishandeling te lijf kunnen gaan.

Wat is kindermishandeling eigenlijk? En over wat voor aantallen hebben we het?

Elk jaar worden in Nederland ongeveer 120.000 kinderen mishandeld. Dat is gemiddeld één kind in elke schoolklas. Het getal komt uit een groot onderzoek dat een aantal jaren geleden werd gedaan. Achter het cijfer schuilt een wereld van ellende. Het ene kind wordt stelselmatig gekleineerd, het andere krijgt voortdurend een draai om de oren, een derde wordt seksueel misbruikt of is getuige van geweld tussen ouders. Het vindt plaats in gezinnen, maar ook op de sportvereniging, op school, in de kerk of andere plekken. In de Week tegen de Kindermishandeling wordt hiervoor aandacht gevraagd.

Afgelopen maandag was ik aanwezig bij de landelijke start van deze Week tegen de Kindermishandeling. Burgemeester Eberhard van der Laan van Amsterdam, voorzitter van de Taskforce Kindermishandeling, zei onder andere “een mishandeld kind maar één persoon nodig heeft om voor hem of haar de cirkel van geweld te doorbreken. Kijk dus niet weg, maar kom in actie bij een vermoeden van kindermishandeling”. Daarnaast gaf hij aan dat het de ambitie is dat over tien jaar 60.000 minder mishandelde kinderen kunnen worden geteld.

Ik herhaal: over tien jaar 60.000 minder mishandelde kinderen. Dat is de helft van het aantal kinderen dat nú wordt mishandeld!

Als ik u vertel dat de gemeente Barneveld over 5 à 10 jaar de grens van 60.000 inwoners is gepasseerd, weet u ongeveer over hoeveel mensen (kinderen!) we het hebben. De totale bevolking van Barneveld!

Dat betekent tegelijkertijd dat 60.000 kinderen wél worden mishandeld. Dat maakt mij stil. Maar dat vraagt ook om actie! Dat vraagt om handelen en niet wegkijken – het thema van deze week.

Ik hoef u natuurlijk niet te vertellen, als we dat overigens al ten diepste zouden weten, wat het betekent om te worden mishandeld. Wat dit met kinderen, jongeren en volwassenen doet. De impact hiervan is enorm.

We begrijpen ook dat het soms (of liever: vaak) buitengewoon lastig is om dit zelf op te lossen, zelf de situatie te doorbreken en om hulp te vragen.

Ik ben daarom oprecht blij dat Den Haag een Taskforce in het leven heeft geroepen die aandacht vraagt voor de aanpak van kindermishandeling en mensen, organisaties én overheden oproept niet weg te kijken, maar (vergeef met de beeldspraak) een vuist te maken tegen kindermishandeling. Wij allemaal.

Waarom vinden we dit belangrijk?

Kindermishandeling is een moeilijk bespreekbaar onderwerp. Er rust een taboe op en we ervaren allemaal dat het vreselijk moeilijk is om mensen hierop aan te spreken.

Eigenlijk is het ook een raar dilemma: wat we als samenleving belangrijk zeggen te vinden (namelijk: het tegengaan van kindermishandeling) is vervolgens als individu lastig te hanteren. Er is toch ook lef voor nodig om signalen aan de orde te stellen?

Daarnaast zijn we (als inwoner, juf, meester of professional) wellicht ook te bang dat we weerstand oproepen. Maar in het belang van de kinderen moeten we over die angst/weerstand heen stappen om te melden. Want ingrijpen is van groot belang voor de ontwikkeling van de kinderen. Immers: wat we nú kunnen doen om kinderen te helpen, voorkomt dat deze kinderen later in grotere problemen terechtkomen.

Waarom gaat het nu nog vaak mis?

Kindermishandeling wordt nog té vaak als iets van professionals gezien, terwijl het iets van ons allemaal is. Professionals alleen hebben het plaatje niet compleet. Zij hebben vaak een stukje van de puzzel en missen het totaalbeeld. Kinderen zelf zijn vaak te jong om aan de bel te trekken, oudere kinderen durven dat niet uit schaamte en de meeste mishandeling vindt achter de voordeur plaats… Ziedaar in een notendop de problematiek waar we ons voor zien gesteld.

Wat moet er gebeuren?

Er moet echt iets veranderen! In Barneveld willen we een beweging tegen kindermishandeling in gang zetten. Ondanks de voorzieningen die er zijn (alle meldpunten, alle protocollen, etc.) vindt het toch (nog) plaats. Als het door die meldpunten en protocollen niet verandert, moeten we dus iets extra’s doen. Dat houdt het volgende in:

We gaan méér partijen betrekken;

We pikken eerder en meer signalen op;

Het moet eenvoudiger worden om kindermishandeling te melden;

We gaan informatiebijeenkomsten organiseren en we stellen aandachtsfunctionarissen aan en bieden (jonge) ouders cursussen aan.

Wat mij betreft, is dit wel een historisch moment. Laten we elkaar beloven dat we met ingang van vandaag niet meer wegkijken maar er alles aan doen – ieder op zijn eigen plek – om kindermishandeling te voorkomen. En dat we over tien jaar een belangrijke bijdrage hebben geleverd om dat inwonertal van Barneveld uit de mishandelingscijfers te hebben gehaald.

Iedereen zou zich de vraag moeten stellen: wat kan ik er vanuit mijn eigen positie aan doen? Ik begon zojuist met het citaat van een slachtoffer. Daar wil ik graag ook op teruggrijpen: Laat het niet gebeuren dat wij één van die omstanders zijn die het wel zagen, maar niet ingrepen.

Ik heb nu stilgestaan bij het onderwerp kindermishandeling. Dat is ook niet vreemd in deze Week tegen de Kindermishandeling. Maar dit symposium over Niet Pluis gaat over meer. Het kan ook gaan over ouderenmishandeling, over mensen met verward gedrag, over eenzaamheid of beginnende dementie. Het kan allemaal een gevoel oproepen dat er iets niet in orde is en dat er ingegrepen moet worden. Daarvoor is het belangrijk dat er eenvoudig gemeld kan worden. Vanaf vandaag is het weer iets gemakkelijker geworden: de website www.nietpluis.nl is namelijk in de lucht. Een hele praktische website met voorbeelden van niet-pluis-gedrag, tips waar je op moet letten en de mogelijkheid om te melden. 

Ik wens u een inspirerend symposium en dito workshops. Ik maak graag van de gelegenheid gebruik om Welzijn Barneveld en het CJG Barneveld heel hartelijk te bedanken voor de organisatie van deze dag. Ik weet dat hier veel voorbereiding aan ten grondslag ligt, maar de aanwezigheid van zóvelen is het beste bewijs dat het onderwerp ons raakt en dat we van goede wil zijn om hier met elkaar actie in te ondernemen.

Ik dank u voor uw aandacht.

wethouder P.J.T. van Daalen

Donderdag 17 november 2016
in De Meerwaarde, Barneveld