Barmhartige keuzes voor een veerkrachtige samenleving
Raadsbijdrage bij de Programmabegroting 2026
De begroting is een technisch en financieel stuk, maar ook een stuk vol verantwoorde groei, veerkracht en samenlevingskracht. Complimenten aan het college voor het opstellen van deze solide begroting. De eerste twee jaren zijn structureel sluitend, maar 2028 en met name 2029 niet. Financieel staan we er goed voor, maar we mogen ons niet rijk rekenen. We lezen en spreken over grote maatschappelijke opgaven, verantwoorde groei, het voorzieningenniveau en een vastgesteld ombuigingspakket met de daarbij horende maatschappelijke impact.
Dit vraagt om solidariteit en barmhartigheid — zeer toepasselijk in de week van Sint Maarten, het kinderfeest dat gisteren werd gevierd. Een feest in het teken van licht en het delen van goedheid, met als oorsprong het tonen van barmhartigheid. In de legende wordt verteld dat de heilige Martinus van Tours zijn mantel deelde met een bedelaar – een teken van barmhartigheid. Barmhartigheid is het tonen van mededogen en het bieden van hulp aan mensen die het moeilijk hebben. Ook als er minder te verdelen is, moeten we barmhartigheid blijven tonen. We zijn dankbaar dat barmhartigheid niet alleen in tijden van weelde bestaat, maar juist ook in tijden van schaarste. Tegelijkertijd hoeven we dat als gemeentelijke organisatie niet alleen te dragen. Barneveld kent een samenleving vol veerkracht en betrokkenheid. Vrijwilligers, kerken, buurtinitiatieven, verenigingen en gemeenschappen zetten zich dag in dag uit in voor anderen. Zij zijn het kloppend hart van onze barmhartige gemeente en laten zien dat samenleven begint met omzien naar elkaar en opstaan voor het goede.
In mijn bijdrage over de visie op het sociaal domein in de vorige raadsvergadering heb ik aangegeven dat je je alleen kunt ontworstelen aan sociale problematiek als de randvoorwaarden zijn ingevuld. Huisvesting – ook voor specifieke aandachtsgroepen – is daarbij een cruciale factor. We zien dat onze grondexploitatie afneemt tot een nulpunt. Tegelijkertijd neemt de netto schuldquote toe. Niet als gevolg van de grondexploitaties, maar door noodzakelijke investeringen in onder meer onderwijshuisvesting en infrastructuur. Dat is nodig, en daar staan we achter. Bovendien is het nog betaalbaar, kijkend naar de solvabiliteitsontwikkeling.
Wel denken wij dat het voor de gemeente niet mogelijk is om de komende jaren op grote schaal grondexploitaties op te pakken zonder dat de netto schuldquote verder onder druk komt te staan. Hierdoor zal de afhankelijkheid van ontwikkelaars toenemen en de positie van de gemeente om richtlijnen mee te geven afnemen. Bij deze richtlijnen denken wij aan voor ons belangrijke uitgangspunten, zoals de betaalbaarheid van woningen en de bouw voor kwetsbaren.
Daarom willen we het college tot twee zaken oproepen:
-
Ga tactisch om met de grondexploitaties die we nog wel gaan doen. Als er een grondexploitatie plaatsvindt, maak dan maximaal gebruik van de sterkere positie van de gemeente om meer kwalitatieve doelen te realiseren ten behoeve van sociale en barmhartige woningbouw.
-
Zet een deel van het eigen vermogen in ten behoeve van grondexploitaties om meer sturing te kunnen geven aan bouwprojecten. We begrijpen dat dit met mate moet gebeuren, want de solvabiliteit en het weerstandsvermogen nemen hierdoor uiteraard af.
Dan naar het sociaal domein. In de tussenrapportage lezen we dat er onder andere twee bedragen worden toegevoegd aan de algemene reserve. Het betreft:
-
een vrijval van de reserve Beschermd Wonen van 2,8 miljoen;
-
en een meevaller doordat er minder is uitgegeven dan begroot voor de proeftuin Kind- en Gezinsbescherming.
Onze eerste gedachte was om te vragen deze bedragen toe te voegen aan de reserve sociaal domein. Deze komt echter te vervallen eind 2026. De wethouder gaf bovendien aan dat het college het uitgangspunt heeft geformuleerd geen specifieke reserves aan te houden zonder dat daar een concreet plan tegenover staat.
Die plannen komen er echter niet vanzelf. We vragen daarom het college om in 2026 met twee concrete plannen te komen betreffende huisvestingsinitiatieven voor kwetsbare doelgroepen. Hiervoor dienen wij een motie in. Daarmee hopen we dat het geld dat oorspronkelijk voor deze groep bedoeld was, ook voor deze groep behouden blijft.
Dan nog de toeristenbelasting. Elk jaar opnieuw bereiken ons signalen van recreatieondernemers die moeite hebben met het late tijdstip waarop de toeristenbelasting bekend wordt. Afspraken die zij maken voor bijvoorbeeld de zomer van 2027, zijn vaak al vroeg in 2026 gemaakt én betaald. Daarbij moeten zij dan werken met naheffingen of extra facturen om de verschillen te compenseren, omdat zij de belasting doorbelasten aan de toerist. Het zou een mooi en barmhartig gebaar zijn richting recreatieondernemers, en het zou deze groep administratief ontlasten, als we de toeristenbelasting voor twee jaar vaststellen. Zo ontstaat er voorspelbaarheid en duidelijkheid aan de voorkant. Ook hierover dienen wij een motie in.
We blijven ons inzetten voor een samenleving waar ieder mens telt en verbondenheid centraal staat. In de Bijbel staat: ‘Wees dan barmhartig, zoals ook uw Vader barmhartig is.’ Vanuit deze Bijbelse oproep – en in navolging van de heilige Martinus van Tours, Sint Maarten – willen we als ChristenUnie delen van wat ons is toevertrouwd, vanuit barmhartigheid en naastenliefde.
